Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wydajesięuchylona–wktórym,wydajesię,występujewyraźne
pęknięciemiędzytym,kimPlatonjest,atym,czegouczy.Platon
etyk,myślicielreligijny,matematykstworzyłsobiewdialektyce
odpowiednidlasiebieinstrumentiadekwatnywyrazpojęciowy
swoichpodstawowychpoglądów.Jużjednakpierwszykrok
wkrólestwodialektykizdajesięwykluczaćzniejPlatona
artystę,wydajesięwymagaćświadomejrezygnacjiztego
wszystkiego,cowPlatoniebyłożywe,acowypływałozjegosił
iskłonnościtwórczych.Starożytnarelacjagłosi,żemłodzieniec
PlatonposwoimpierwszymspotkaniuzSokratesem,wchwili,gdy
porazpierwszywstrząsnąłnimsensSokratejskiegopytania,spalił
swojewiersze.Ajakoczłowiekjużdojrzały,uszczytuswych
wpływówimyśli,nietylkowswoimprojekciepaństwapostulował
wykluczeniezniegopoetów,leczodmówiłtakżesztucejakotakiej
duchowegoobywatelstwawcałejswojejteoriiidei.WPlatońskiej
teoriiidei,wjejpierwotnymzamyśleiuzasadnieniuniemamiejsca
dlasamodzielnejestetyki,dlanaukiosztuce.Sztukatrzymasię
bowiemrzeczywichzmysłowejpostaci,októrejniemożebyćnigdy
wiedzyścisłej,lecztylkomniemaniaiurojenia.Torozstrzygnięcie
wydajesięparadoksem,biorącpoduwagęcałąosobowośćPlatona,
aleparadokstenjeszczewzrasta,jeślirozważymyzkoleiteorięidei
wjejczystoobiektywnejstrukturzeiwjejobiektywnych,
historycznychlosach.Żadnabowiemteoriafilozoficznanie
oddziałałasilniejiszerzejwestetyce,niżtenwłaśniesystem,który
przeczyodrębnej,samodzielnejirównoprawnejegzystencjiestetyki.
Niebędzieprzesadątwierdzić,iżwgruncierzeczywszelka
systematycznaestetyka,którapojawiłasiędotądwdziejachfilozofii,
byłaipozostałaplatonizmem.Gdziekolwiektylkowciągustuleci
poszukiwanoteoriisztukiipiękna–tamspojrzenie,nibypodjakimś
myślowymprzymusem,zwracałosięnapowrótkupojęciu
iterminowi„idea”,uktóregobokustajenastępnie,jakojegopóźna
latorośl,pojęcieideału.Nietylkoteoretycysztuki,lecztakżesami
wielcyartyścipoświadczajątęwięź,którapozostałażywaprzez
stulecia.Szeregowi,któryprowadziodPlotynadoAugustyna,
odAugustynadoMarsiliaFicina,aodniegodoWinckelmanna
iSchellinga,odpowiadaszeregwielkichartystów,zktórychkażdy
