Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nawłasnysposób,leczwkręgujednej,nieprzerwanejtradycjiszukał
iznajdowałswojądrogędoPlatona.Wystarczyprzywołaćimiona
MichałaAniołaiGoethego,żebyuświadomićsobiesiłęizłożoność
tejhistoryczno-duchowejwięzi.Nawetjeśliplatonizmobjawiłtaką
samąsiłęwdziejachnauki–zwłaszczajeślizałożycielenowożytnej
fizykimatematycznejuważalisięzajegouczniów–topodejmowali
oniwtensposóbtylkopewnemotywy,któreusamegoPlatonasąjuż
skądinąddokładniezarysowane.GalileuszaiKeplerałączytensam
nastrójumysłowy,któryprzenikapóźnedialogiPlatona,aswójwyraz
znajdujezwłaszczawTimajosieiFilebie.Wypełniająonicałkiem
nową,konkretnątreściąschematnaukiścisłej,którytamwłaśnie
wswoichzasadniczychzarysachzostałzaprojektowany;zczysto
metodologicznegopunktuwidzenianiemusządoniegododawać
prawieżadnegoistotnegowymiaru.Znacznietrudniejszaibardziej
złożonajestnatomiastprzemiana,którejmyśliPlatonapodlegają
wramachogólnejteoriisztukiiwsztucesamej.Tutajbowiem
występujeosobliwaoscylacja,wzajemnezmaganiaduchowego
przyciąganiaiodpychania.Sztuka,poszukującdlasiebieuzasadnienia
wplatonizmie,musizarazemnieustanniepróbowaćwydostaćsię
zjegosferywpływów.Właśniemyślowopogłębioneiwszechstronnie
rozwiniętepojęcieformy,wypracowanewfilozofiiPlatońskiej,
stwarzabowiemstalezagrożenie,że–wdążeniudouogólnienia
ioczyszczeniawłaściwegodlasztukipojęciaformy–
wrzeczywistościtopojęciezlikwiduje.Dziejeidealizmuwestetyce
stająwciążnanowoprzedtąantynomią:przedpytaniem,jak
podstawowamyślzawartawpojęciuformy,którąPlatonuchwycił
izdefiniował,możezostaćowocniewniejwykorzystana,wten
sposóbjednak,żebyspecyficznyprzedmiotestetyki,szczególny
sposóbikierunektwórczościartystycznejnierozmyłsięzarazem
wjakiejśczystejuniwersalności,wjakiejśwszechogarniającej
abstrakcji.
UsamegoPlatonakonfliktmotywów,którytunastępuje,najłatwiej
zarysować,wychodzącodprzeciwieństwadwóchpojęć,zktórych
obamajądlaniegoabsolutniepodstawoweznaczenieistanowią
poniekąddwapunktyzapalne,wokółktórychjegomyśleniestale
krąży.Eidosieidolon,postaćiobraz–tajednaparapojęćobejmuje
