Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
C–MIKROBIOLOGIA
(2-200mikrometrów),Zespółds.BadańPrzestrzeniKosmicznejNarodowejAkademii
NaukUSAwyliczył,żeteoretycznienajmniejszyzdolnydoprzeżyciaorganizmmógłby
miećkształtkuliośrednicy0,17mikrometra.Przyobliczaniutegominimalnego
rozmiaruwziętopoduwagęminimalnyzestawgenów,rybosomyorazinneskładniki
komórkiniezbędnedoprzeżycia.
PodmikroskopemoptycznymorganizmytakiejakBacillusmegaterium(4×1,5mikro-
metra)icyjanobakteriaOscillatoria(50×8mikrometrów)wydająsięwyjątkowo
dużychrozmiarówwporównaniuzE.coli.Największymznanymnauceprokariotem
jestbakteriasiarkowaThiomargaritanamibiensis,osiągającadługość750mikro-
metrówiśrednicęwzakresie100-250mikrometrów.Możnajązobaczyć„gołym”
okiem.Organizmybliskozniąspokrewnionesązdolnedowytwarzaniafilamentów
złożonychzwielukomórek,odługościnawetkilkucentymetrów.Bakteriete,jak
równieżm.in.Epulopisciumfishelsoni(symbiontpokolcowatych,osiągającydługość
600mikrometrów,awmiejscunajszerszymliczący75mikrometrów),mająnieco
więcejcytoplazmyniżpojedynczakomórkaE.coli,awiększośćobjętościichkomórki
stanowiąwakuole.Ponieważtransportwielusubstratówimetabolitówprokariotów
odbywasięgłówniedziękidyfuzji,tocałacytoplazmadużejkomórkimusiznajdować
siębliskobłonykomórkowej,cojestosiągniętedziękiwakuolom,którepozwalająna
zwiększenierozmiarówbakterii.
Różnorodnośćsiedlisk
ProkariotymogąrozwijaćsięwwarunkachskrajnejtemperaturyipH,przyróżnym
stężeniutlenuiprzydużychdawkachpromieniowania.Dziękitemuzdołałyskoloni-
zowaćcałąplanetę,dostarczającąimsubstratówdowzrostu.Sposóbwzrostumikro-
organizmówdostarczamożliwościichopisu,dokonywanegowedługichzdolnoścido
wykorzystywaniadorozwojuokreślonychzwiązków(-trofia)lubtolerancjinaokreś-
lonewarunkifizyko-chemiczne(-filia).Takwięcorganizmwykorzystującydowzrostu
związkiorganicznenazywamyheterotrofem,zaśorganizmtolerującyatmosferyczne
stężenietlenutoaerofil.Zakresnazewnictwaprzedstawiatab.2.
Odkrytobakterieigrzybyrozwijającesięwśniegu,zaśgórnylimittemperaturowydla
życiabakteriiwynosiok.96°C(Aquifexaeolicus).Rekordtolerancjiwysokiejtempera-
turypobiłyjednakarcheony-ichprzedstawiciel,Pyrolobusfumarii,bytujewtempe-
raturze113stopniCelsjusza.NapowierzchniZieminiemamydoczynieniaztakwyso-
kimitemperaturami-sąoneograniczonedowystępującychnadużychgłębokościach
czarnychkominówhydrotermalnych.Ogólnierzeczbiorąc,istniejewielegatunków
archeonówbytującychwbardzoniskichlubwbardzowysokichtemperaturach,
stądteżpowszechnieuważasiętęgrupęorganizmówzaekstremofile.
