Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8Kryzysyrozwojowewiekudziecięco-młodzieżowego...
JakpiszeKubacka-Jasiecka(1997,s.26):„Kryzysywujęciurozwojo-
wymnieoznaczająkatastrofy,alestanowiąpunktzwrotny,przełom[...].
Pozytywnerozwiązaniekryzysunastępujewówczas,gdysprzecznościzo-
stanąpokonane”*.
Sytuacjąwyjątkowoskomplikowanąjestokresadolescencji.Podejmując
nowerolespołeczne,musimysięliczyćzpoczuciemzagrożeniainiewydol-
nościbądŸutratyceluisensuistnienia.Wrozmowachpojawiasięwątek
osobistydotyczącyszansyrealizacjisiebiewsamodzielnymżyciu,wewłasnej
rodzinieiwwymarzonymzawodzie.
Rozwójczłowiekanieprzebiegawsposóbjednostajny.Charakterystycz-
nedlategoprocesujestnaprzemiennewystępowanieokresówwzględnej
stabilizacjiigwałtownychprzemianstrukturalnych,zwanychkryzysami
rozwojowymi.Mająonecharakterkonstruktywnyiprowadząjednostkędo
uzyskaniawyższegostopniadojrzałości.Okreskryzysowymożebyćprzeży-
wanysubiektywniejakotrudny,możeteżsprzyjaćpojawianiusięróżnorod-
nychzaburzeń;niejesttojednaknieuniknionakonsekwencjarozwojowych
przekształceń.Badaniawykazują,żerozmaiteokolicznościmogąsprzyjać
redukcjibądŸzaostrzeniuniekorzystnychsymptomówtowarzyszącychsa-
memurozwojowi.Pracujączdziećmiimłodzieżąwwiekuuznanymzaprze-
łomowy,niejednokrotniezadajemysobiepytanieoto,czyobserwowanesymp-
tomyzaburzeńróżnegorodzajusątypowedladanegookresu,czyteżprzyczyn
należyszukaćgdzieindziej.
Sytuacjekryzysowesąprzedewszystkimrozumianejakonierozwiązy-
walnedlaosobywyzwania,którymniemożeonapodołaćznanymisobie
sposobami.Podjęcietejpróbywymagaprzekroczeniadotychczasowychmoż-
liwościbądŸkompetencjijednostki.Przeżywaniekryzysuwiążesięzutratą
ważnychdlajednostkiwartości.Niepełnosprawnośćlubschorzenie,stwa-
rzająceczłowiekowirozmaiteograniczeniawjegożyciowejaktywności,nie
musząprowadzićdokryzysu.Wzależnościodrodzaju,stopniaorazokresu
powstanianiepełnosprawnościlubschorzeniareakcjaczłowiekanatenstan
bywaróżna.Istotnymmomentemjestuświadomieniesobiewłasnejodmien-
*D.Kubacka-Jasiecka(1997),
Zpsychologiikryzysu
[w:]D.Kubacka-Jasiecka,A.Li-
powska-Teutsch(red.),
Obliczakryzysupsychologicznegoipracyinterwencyjnej
,Kraków,
ALL.
