Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Jaworska-Witkowska,Kukulturowejkoncepcjipedagogiki.Fragmentyiogarnięcie,Kraków2009
ISBN:978-83-7850-349-1,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009
34Przedmowa–próbaogląduprzedpolatematyki
tury(2006).Coonazmienialubwczymwzbogacanaszedotychczasowerozważania
napograniczupedagogikiikultury,będącpróbądynamicznejichintegracji?
Wpracytejpodejmujępróbęnakreśleniaiczęściowejrealizacjiprogramudla
pedagogiki,któregowagęwodniesieniudofilozofiistosunkowoniedawnouwypu-
klałWładysławStróżewski.Mowabowiemorekonstytucji,czylioprzywróceniu
dwustronnejwięzimiędzyliteraturąipedagogiką,wanalogiidorelacjifilozofiiili-
teratury,codajeteżosobieznaćwobszarzepsychologiiiliteraturyorazsocjologii
iliteratury.
Oddziaływanialiteraturynaprojektydziałaniapedagogicznegoinieustannego
stymulowaniawrażliwościpedagogicznejwywodząsięzkonsekwentnegorozwijania
wrażliwościkulturowejinakulturęwstrefiemyśleniapedagogicznego(wyobraźni
antropologicznej)23.
Wagakulturowegoodczytywanialiteraturyznajdujeswojedopełnieniewanali-
zachpedagogicznychinspirującychsiępedagogiamiUdyskretnymi”(Z.Kwieciński).
Kwestiatajest(wydajesię)trudniejszadlapedagogikiniżdlafilozofii,ponieważ
wsferzepedagogicznychinspiracjiliteraturąistniejepotrzebawyzwoleniasięzprze-
starzałejwizji,niedośćzłożonejdydaktycznie,postrzeganialiteraturyitypowych
skojarzeńzpowieściamiedukacyjnymiczymoralizatorskimi.Mamytupostulatno-
wegotypuoddziaływania,któryR.RortyzaM.Kunderąnazywamądrościąpowieści,
cowistocieoznaczanowy-niewykorzystanyaniwdemokracji,aniwmikroświecie
wychowania-typperswazjikulturowej,będącywynalazkiemkulturybezroszczeń
douniwersalnościprawdy,wiaryisposobówperswadowaniawprocesiewychowa-
nia.Wnaszymprzypadkudochodzitutajpytanieoźródłaprojektukulturowego
oddziaływaniapedagogiki,stądteżmożliwośćdwustronnegocharakteruzwiązku
międzyliteraturąipedagogikąuwikłanajestwpewnąasymetrię.Naprzykładnie
znajdujemypedagoga,któryotrzymałbynagrodęNoblazawartościliterackieswo-
jegopiśmiennictwa,natomiastwśródpowieściopisarzyznajdziemywspaniałych,
wręcznieświadomychpedagogicznejwagiswojejliteraturypostacinoblistów(por.
H.Hesse,T.Mann).NiedarmozresztąMannwskazywałwswoichesejachna
Goethegojakonaklasycznegowręczpedagoga,czemuznakomiciewtórująrozwa-
żaniaMariiJanionwtomieOdysejawychowania,podobniewyróżniającymtwórcę
Fausta,azdumiewającoprzeoczonymprzezpedagogów(choćrówniedobrzemożna
23G.GralwMicieprzełomupostmodernistycznegopiszeU[...]równoleglezowąutratąwiarywdaw-
niejszepretensjesztukidoskutecznościoddziaływaniawsferzemoralnejiposiadaniaautorytetu
interpretacyjnego,zrodziłasięniejakonowawrażliwość,przynoszącodmiennerozumienieroli
sztukiikultury.Przejawiasięonanawielesposobów:odmawiająctraktowaniasztukitak»po-
ważnie«,jaktoczynionodotychczas,samąsztukąposługujesięjakoinstrumentemobracającym
wniweczjejtradycyjneroszczeniaiukazującymbezbronnośćisłabośćsztukiijęzyka;wyłamuje
sięspoddominującej,akademickiejtradycjikrytykianalitycznejiinterpretacyjnej,któraredukując
sztukędozbioruintelektualnychabstrakcji,neutralizujelubobłaskawiajejpotencjalnemocewy-
zwolicielskie”(G.Gral,1983,s.56).
