Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Jaworska-Witkowska,Kukulturowejkoncepcjipedagogiki.Fragmentyiogarnięcie,Kraków2009
ISBN:978-83-7850-349-1,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009
RozdziałI.Przesłankimetodologiczneihistorycznerozważań...
45
Potrzebakształceniahumanistycznego[...]niejestspecyficznadlajakiegoś
typu,profiluczyrodzajuwyższychuczelni.Jestto,jaktopostaramsięwykazać,
potrzeba,anawetkoniecznośćkształceniawspółczesnejinteligencji,niezależnaod
naukowegoizawodowegoprofilutegokształcenia,choćniektórekierunkistudiów
nadająsięszczególniedotakiegokształcenia.Należydonichpedagogika,usytu-
owanawpoprzekwszystkichdyscyplinhumanistycznych,aletylkowtedymożebyć
onamiejscemkształceniahumanistycznejrozumnościiwrażliwości,jeżelizinnych
naukkorzystadogłębnieiumiebudowaćnanichswoistedlasiebiepytaniaiodpo-
wiedzinanie(Z.Kwieciński,2000,s.242).
JakooUniebezpieczeństwiewypaczenia”pisałW.JaegerzaArystotelesem
wswoimmonumentalnymdzielePaideia,żeUzbytdalekoposuniętaspecjalizacja
(akribeia)niedasiępogodzićzwychowaniemwolnegoczłowiekaizprawdziwą
doskonałościąetyczną(kalokagathia).Specjalizacjatosprawarzemieślnikaalbofa-
chowca(W.Jaeger,2001,s.529).
Ostatnimimpulsemumacniającymmniewprzekonaniuowadzekontynu-
acjitegowysiłku(takiegoprogramuspecjalizacji)byłozapoznaniesięprzezemnie
zprzełomowymiciągleniedostatecznieprzemyślanymprzezpedagogówzjawiskiem
UefektuLucyfera”wujęciuPhilipaZimbardo,gdziedobitniepokazuje,że/jakznako-
mityspecjalistaotwierasięnapostulatyprzekraczająceramywąskichzainteresowań
dyscyplinarnych(empirycznycheksperymentów)istajesiępoważnymorędownikiem
integralnejpostawyhumanisty,zdolnegonawetdowytaczaniaprocesuodeprawo-
wanieczłowiekawielkimsystemomspołecznym(więzieniom,armii,np.amerykań-
skiej),gdziewtlerozważańsygnalizujesięmożliwośćkrytycznegowykorzystania
tejperspektywywobecszkół,wtymwobecsystemowogenerowanejprzezniąprze-
mocy.Tasamabowiemchybionapresja(zdystansowanaimilczącoprzyzwalająca,
kamuflującawinęsystemukosztemwytykaniapojedynczychwinowajcównaniskich
szczeblachdziałania)dotyczyigeneraławykorzystującegotorturowaniewięźniów,
idyrektoraszkołybroniącegoUSystemu”inierozumiejącego,jakpraktykaszkolna
odpowiadazaeskalowanieprzemocymiędzyuczniami2.Turepresjonowanieika-
ranieuczniówniczegoniezmienia,anawetutrwalabezradnośćwobeczjawiska,bo
niedotykagłównegomechanizmu,dającegosięrozpoznaćjedyniewkrytycznym
oglądziecałościprzenikającejswoimoddziaływaniemrozmaitewymiarydzia-
łań(takżeosobowyisytuacyjny).
Analizasystemowaeksperymentówipraktykwięziennychotwieratuprzesłan-
kikrytycznejpedagogikihumanistycznej,żywiącejsięnietyleszczytnymiinten-
2NiemogęsięoprzećprzytoczeniuznamiennegocytatuzZimbardowtejkwestii:UDyrektorzyszkół
posługująsiętąsamąmetodą[kamuflowaniaSystemu,jakgenerałowie-przyp.M.J.-W.],abyob-
winiaćszczególnieUprzeszkadzających”uczniów,zamiastpoświęcićczasnaocenianiealienujących
skutkównudnychprogramównauczanialubzłejpracydydaktycznejposzczególnychnauczycieli,
któremogąpobudzaćdoprzeszkadzaniawlekcji”(por.P
.Zimbardo,2008,s.334).
