Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Rozdział1.Oduniwersytetuhumboldtowskiegodouniwersytetuprzedsiębiorczego
instytucjipublicznychwiążąsięzodejściemodmodelupaństwaopiekuńczegoidąże-
niemdominimalizowaniakosztówrealizacjiusługedukacyjnychprzezpaństwo.
Kolejnązmianęstanowiwzrostliczbyuczelniniepublicznychipozostałychinsty-
tucjiedukacyjnych,któremogąosiągaćsukcesywrealizacjinaukowychibadawczych
celów(możnatobyłozaobserwowaćnajpierwnaprzykładzieStanówZjednoczonych).
Wprzypadkukrajówrozwijającychsięmożnadostrzecwzrostznaczenia,anawet
dominacjęuczelniprywatnychnarynkuszkolnictwawyższego.Jesttozwiązanezpopu-
laryzacjąkształcenianapoziomiewyższym,podwyższającązapotrzebowanienausługi
edukacyjne.Możetorównieżwiązaćsięzdecyzjamipolitycznymiilegislacyjnymi,
jeżelimamynamyśliprywatyzacjęnauczania.Wwielukrajachrozwójedukacjijest
uwarunkowanykorzystaniemzprywatnychźródełfinansowania.Wartotuprzywołać
JaponięlubIndonezję,gdzieokoło90%założycieliuczelnitopodmiotyniepaństwowe
[Tilak2008].JeżelispojrzymynasytuacjęwPolsce,okażesię,żewiększośćuczelnito
uczelnieprywatne,choćkształcąonemniejwięcejtrzeciączęśćstudentówidotykająje
skutkiniżudemograficznego.Prywatyzacjawyższychuczelninajszybciejpostępujena
przykładwAfryce,naBliskimWschodzie,wEuropieŚrodkowo-Wschodniej,wAme-
rycePołudniowej,awięcwkrajachrozwijającychsięiwgospodarkachwzrastających
rynków.Tworzysięrównieżnoweuczelnieprywatne,abywyjśćnaprzeciwpopytowi
nastudiazawodowewtakichspecjalizacjach,dziękiktórymmożliwebędzierentowne
kształcenie.Zrankingówexcellencewynika,żewiększośćtychuczelnikształci,ale
niekoncentrujesięnaprowadzeniubadańnaukowych,następujezatemodejścieod
klasycznegouniwersytetunarzecznauczaniadostosowanegodopotrzebrynkupracy.
Ukazanypowyżejkonkurencyjnymodelnieproponujepołączeniadydaktykizpracą
badawczą,idziewyraźniewstronędominacjikształcenia.Cowięcej,działalnośćnauko-
wo-badawczaniestanowijużdomenyuczelni,gdyżinnepodmiotydoradczeigospodar-
czerównieżprowadząkomercyjnebadania,wykorzystywanewekonomiiiprzemyśle.
Zmieniłysięrównieżsame,wcześniejelitarne,uniwersytety.Wwynikutrans-
formacjipowstałypodporządkowanewymogombiurokracjiinstytucje,którychcelem
jestwykształceniespecjalistówpotrzebnychnarynkupracy–ijedynieniewielki
procentdokonujebadawczychosiągnięćnaukowych.Badaniaprowadzisięrównież
częstowcelachprzemysłowych,choćnieoznaczatojednocześnierezygnacjizosią-
ganiacelówpoznawczych.Istniejetakżeniewielka,aledocenianagrupauczelni,
którejudajesiępołączyćnauczaniezpracąbadawczą(przykładyzUSA,Europyoraz
Japonii).Skierowaniesięwstronęmasowegokształceniaspowodowałozanikrelacji
mistrz–uczeń,akształceniezaczęłobyćprocesemjednokierunkowym.Ponadto
zmodyfikowanazostałasamastrukturauniwersytetów,którezaadaptowałyrozwią-
zaniakorporacyjne[Czarniawska,Mazza2013,s.124–129].
Jeżeliprzyjrzymysięrozwojowimasowegokształcenia,acozatymidzie,także
uczelniprywatnych,możnawysnućwniosek,żeXXIwiekbędziecałyczasokresem
dominacjiszkółprywatnych.Wzwiązkuzograniczanymbudżetempaństwamożna
założyć,żerosłabędziepopularnośćsamofinansowaniasięuniwersytetów,awkon-
sekwencjistudiówodpłatnych.Ztegowzględustudiawyższemogązmierzaćwstronę
usługrynkowych,gdziestudentstaniesięklientem.Trzebazauważyć,żewwielu
krajachprzyjmujesięrozwiązaniewpostacipełnejlubczęściowejodpłatnościza
naukę[Teixeira,Johnstone,Rosa,Vossensteyn2006].
