Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Transformacjeuniwersytetu
19
Wsytuacjigdypaństwoobniżadotacjenauczelniewyższe,uczelniemuszą
sameposzukiwaćinnychsposobówfinansowaniadziałalności,któreBurtonClark
określaHtrzecimstrumieniem”[Clark2004].Dotychsposobównależydziałalność
gospodarcza,skupiającasięnainnowacjach,współpracyzprzemysłem,wdrażaniu
nowychgospodarczychprzedsięwzięć–tutajnp.spin-offy[Johnstone1998].
Prywatyzacjaorazurynkowienieuczelnipowodująodejścieodorientacjina
kadręnaukowo-dydaktyczną.Corazwiększąuwagęprzywiązujesiędokoncentracji
nastudentach,wspierasięuczelnianesystemymotywowaniaikontroli,nietylko
samejjakościnauczania,aleidziałalnościbadawczejpracowników.Skierowanie
uwaginastudentatozresztąistotnacechauniwersytetówanglosaskich,wodróżnie-
niuoduczelnikontynentalnych[Kwiek2011,s.85].
Przeobrażeniasąrównieżwidocznewobszarzezarządzaniauczelniami.Coraz
częściejszkołysązakładanenieprzezpaństwo,anp.przezstowarzyszenia,kościoły
iinnepodmiotytrzeciegosektora.Nacisknacorazwiększąefektywnośćuczelni
powodujezmniejszenieautonomiikadryorazuniwersytetujakoinstytucji.Zakładana
wmodeluHumboldtaautonomiaakademickaizwiązanezniąwolnośćbadawcza
orazlimitowanaingerencjawładz,profesorówiinnychinteresariuszy,zmniejszająsię
stopniowo,nacowpływająprzywoływanewcześniejsystemykontrolne,jakrównież
czynnikizewnętrzne,np.politykapaństwa.Uczelniewyższedziałającewróżnychsys-
temachpodlegająakredytacjiicertyfikacjizewnętrznej.Wbardzowielukrajachtytuł
profesoraoznaczazwykłystosunekpracy,aniemianowaniepaństwowe.Systemy
prawnecorazczęściejprzyjmująHmenedżersko-założycielski”modelzarządzania
uczelniamizamiastHdemokracjiprofesorskiej”(lubHoligarchiiakademickiej”).To
drugie,tradycyjnerozwiązaniewywodzisięzobszaruakademickiecorporategover-
nance,gdzieciałokolegialnewybierazarządzającegonaczastrwaniakadencji.Na
ciałokolegialneskładająsięczłonkowiekadrynaukowo-dydaktycznej(zdominacją
kadryprofesorskiej).Zkoleidrugimodel,Hmenedżersko-założycielski”,stosowany
jestczęściejprzezuczelnieamerykańskie.Organzałożycielskinominujezwykle
prezydenta,którystoinaczeleuczelni.Zauważasiętendencję,iżuczelnieprywatne
częściejfunkcjonująwramachmodeluzałożycielsko-menedżerskiego,apaństwowe
częściejjakoHdemokracjeprofesorskie”(modelkolegialny).Przewidujesięjednak
stopnioweprzejściewkierunkudominacjimodeluzałożycielsko-menedżerskiego
reprezentowanegoprzezuczelnieniepubliczne.
Orientacjanakonkurencyjnośćpowodujerównieżzmianęmisjiiwizjiuczelni,
któreskazanesąnadostosowaniedorynkupracy.Tradycyjnyuniwersytetstawiana
tworzeniewspólnegodobra,czylinauki,Huniwersytetprzedsiębiorczy”zaśbierze
poduwagę:przychody,liczbęstudentówczypozycjękonkurencyjną[Clark2004].
Uniwersytetyjakoinstytucje,atakżeposzczególnewydziałyipracownicypodążają
wstronęokreślonejdziałalności(albobadawczej,alboedukacyjnej).Niesąjuż
instytucjaminarodowymi,alemiędzynarodowymiczyglobalnymi,choćwdalszym
ciąguwspierająnarodowątożsamość,kształcąprofesjonalistówwyspecjalizowanych
wwybranejdziedzinie.Tetendencjewzmacniadynamikarozwojukształceniaza
granicą,jakrównieżmobilnośćkadryorazstudentów.
EtosakademickiejnaukiprzekształcasięwnaukęHkorporacyjną”,którapóź-
niejstajesięintelektualnymkapitałemorganizacji(tabela1.1).
