Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
HannaKowalska-Stus
(ТайнаРоссии,Москва1999)MichaiłaNazarowa,Naródrosyjskinaprzełomie
tysiącleci(Русскийнароднаперелометысячелетий,Москва2000)IgoraSzafa-
rewicza.Nauwagęzasługujątakżepracereprezentującepersonalistyczno-kul-
turologiczneujęcieinterpretacyjne:Dramatrosyjskiejhistoriipolitycznej(Драма
российскойполитическойистории,Москва1994)AleksandraObołońskiegooraz
WybraneproblemyrosyjskiejmyślikonserwatywnejXV–XVIIIwieku(Некоторые
проблемырусскойконсервативноймыслиXV–XVIIIстолетий,Москва1973,
самиздат),jakrównieżpewnekoncepcjecieszącegosiędużymuznaniemfilozofa
–SiergiejaChorużego
57.
WcentrumuwagiChorużegoznajdujesiękwestiaantropologiczna
58.Dziejo-
twórczympierwiastkiemjest,wedługniego,człowiekspełniającycelswegoistnie-
nia.Wdziejachtradycjiruskiejkulturyfilozofdostrzegakonstytutywnąrolęhesy-
chazmutakżezewzględunato,żestanowionbusolęwwalcepomiędzymityczno-
-kosmicznymahistorycznymtypemświadomościRosjan.Hesychazm,którego
głównympostulatembyłrealizmistnienia(трезвениеума),wymagałodczłowie-
kanieustannegowysiłkuwpodtrzymywaniuwięzizBogiem.Antropologiahesy-
chastycznastanowifundament,naktórymChorużyjbudujeopozycjępomiędzy
kulturąstaroruskąirosyjską.Efektemkulturyrosyjskiejbyłaantropologiasofiolo-
gicznaprzełomuXIXiXXwieku,któraprzekonywałaosofijnymzakorzenieniu
wBogu.Przyczyniłosiętodo„uniezależnieniaodtriezwienijaiwysiłku,pozwa-
lałożyćiluzją,maniłowszczyzną
59,ideąŚwiętejRusiiTrzeciegoRzymu,gdyRo-
sjaginęła”(s.165).
Specyfikąomawianychpracjestnonmodernizm,skierowanyprzeciwkokosmo-
polityzmowikulturowemuorazpozbawieniuhistoriijejwymiaruteleologicznego.
Wymienioneopracowaniaznamionujetakżeodejścieoddotychczasowychmetod
historiifizycznej,którazapomocąnaukpozytywnychstarałasiębadaćprawaizja-
wiskahistoryczne,społecznąiekonomicznąsferędziałańczłowieka,szukałaprzy-
czynwpsychofizycznejnaturzeczłowieka.Historiafizycznazostałazastąpiona
przezteologięhistorii,dlaktórejpodstawęrozważaństanowiantropologiachrze-
ścijańskawrazzchrześcijańskąwykładniąwolnościludzkiej.
Wzróżnicowanejświatopoglądowowspółczesnejhistoriografiirosyjskiejze
szczególnąmocąujawniłasięrywalizacjapomiędzyteleologicznympoglądem,
definiującymhistorięwperspektywieźródełprzeznaczeniaprzekraczającychją
samąapoglądemrozumiejącymjąjakocząstkęświata,jegopochodną.
Abylepiejzrozumiećróżnicęperspektywyoglądudziejów,którajestudziałem
wieluopcji,wartodokładnieokreślićbieguny,zktórychwyrastają.Dziśnapozór
wydajesię,żetorozwójhistoriifizycznej,historiikwantytatywnej(statystycznej),
57SiergiejChorużyjniejestwychowankiemradzieckiejszkołyfilozoficznej.Zwykształceniajest
matematykiem.Jakofilozofzacząłsięwypowiadaćwlatachsiedemdziesiątych,jegopracefilozo-
ficznewychodząwlatachdziewięćdziesiątych.
58С.Хоружий,Остароминовом,Санкт-Петербург2000,s.23.
59TerminzostałutworzonyodnazwiskajednegozbohaterówpowieściNikołajaGogolaMartwe
dusze,którejbohaterstałsięsymbolemczłowiekawewnętrzniepustego.
