Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JakabyłakulturaRusiMoskiewskiejijakoniejpisano
31
posługującejsięmetodamiekonometrycznymidemografiihistorycznej,zadecydo-
wałonowożytnymsposobierozumieniadziejów.Ks.CzesławBartnikzauważa,że
wartopamiętać,iżmetodamihistoriifizycznejposługiwanosięwhistoriografiiod
zawsze.Spełniałyonerolępomocniczą.Wnowożytnejhistoriografiinatomiast
istotnezmianywprowadziładialektykaHegla.Towzaproponowanymprzezfilo-
zofasystemiemyślowymhistoriautraciłaprzymiottajemnicywpisanejwrację
ostateczną,stałasięuwarunkowanącałością
60.Heglizmwistotnysposóbzaciążył
nadrosyjskąhistoriografiąXIXwieku,historiografiąmarksistowskąorazwieloma
odmianamiwspółczesnejmyślihistoriozoficznejzeurazjanizmemnaczele
61.
Dotegotypuujęćwypadazaliczyćtakżebadaniawspółczesnychrosyjskichse-
miotyków.Ichspojrzenienakulturęrosyjskąnosibowiemcechynominalizmufilo-
zoficznegowtymwzględzie,żepojedynczyprzypadek,wyizolowanynp.zkon-
tekstuchrześcijańskiejontologii,antropologiiczyliturgii,przybierawichinterpreta-
cjicechyelementarnejdanej,któraistniejesamadlasiebieiprzeztakieistnienie
objaśniasię.Zjawiskaoglądaneztejperspektywytracąswewłaściwości.
Whistoriografiichrześcijańskiej,odczasówbizantyjskich,ciągłośćwyznaczana
jestzapomocąinnychkryteriów.Nieistniejeteżpojęciedeterminizmuhistoryczne-
go,ponieważrzeczywistośćstworzonazależnajestodtranscendentnegowobecniej
Stwórcyipojęciekoniecznościpodporządkowujemierzeabsolutnej.Historiografia
chrześcijańskabierzetakżepoduwagędwaważnepierwiastkiuczestniczącewhisto-
rii:wolnośćludzkąidziałaniezłametafizycznego.Wopiniihistoriografówposthe-
glowskichnatomiasthistoriadysponujecechamiprzymusu,wynikającymizpodpo-
rządkowaniaczłowieka,niezależnymodniego,prawom.Historycychrześcijańscy
pojmujądziejejakodobrowolnedziałaniemądrościowe,współpracującezwoląBo-
żąiuwzględniająceostatecznąracjęistnienia.Historiawtymprzypadkuzdefinio-
wanajestjakohistoriaZbawieniaiodwołujesiędotego,copozahistoryczne.Wtym
świetlehistoriarozumianajestjakomożnośćdobraizła,prawdyikłamstwa,jednak
wpisanajestwkontekstBożejekonomii.Pojęciekoniecznościposiadatuzupełnie
60Trafniesposóbpostępowaniaimożliwościinterpretacyjnehistorykówdobypostheglowskiej
określiłCzesławBartnik.Jegozdaniem,historykpoprzepracowaniutakichkolejnychetapówbadań,
jak:„heurystyka,krytykaihermeneutyka,dokonujejakiejśsyntezydanych.Przytworzeniutakiej
syntezysięgaprzeważniedoczynnikówdeterminującychigłównychdanegoprocesuczyzespołu
procesów”.Historiafizycznanigdynieopuszczasferyzjawiskowej–zauważafilozof(Teologia
historii,Lublin1999,s.34–35).
61Chorużyjdowodzi,żemyśleurazjańskastanowikonsekwencjękatastrofyrosyjskiejhistoriipo-
rewolucyjnej.Zrzuceniejarzmaeuropejskiego,topodstawowehasłoeurazjanistów.Porewolucji
eurazjanizmodgrywałrolęnowejhistoriozoficznejstrategiidlaRosji.Jesttoswoistaredukcjahistorii
zapomocągeografii,zdradzającacechyświadomościkosmicznejimitologicznej(s.125–127).Cho-
rużyjzgadzasięwoceniezjawiskazo.Gieorgijem(Fłorowskim)(Соблазневразийства).Podobna
jestocenametrop.Joanna(Snyczewa),którynazwałtozjawisko„pójściemnalepmesjanistycznej
przynęty”.PodobniesądzihistorykkulturyM.Nazarow.Najbardziejznanymwspółczesnymideolo-
giemeurazjanizmujestAleksanderDuginorazWadimKożnow.Reprezentanciopcjieurazjańskiej
wwiększościzwiązanisąpolityczniezPartiąNacjonalno-Bolszewicką.Środowiskotoopisuje
wPolsceL.Suchanek,Pariasiheros.TwórczośćEduardaLimonowa,Kraków2001.Por.także:
R.Backer,Międzywojennyeurazjatyzm,Łódź2000,s.215–228;IdeaRosji–Eurazji,red.S.Grzy-
bowski,Toruń1998;„Fronda”1998,nr11/12i200123/24.
