Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Językowysavoir-vivrejakokomponentkulturalności
Językowysavoir-vivre
jakokomponentkulturalności
NapytanieRadyJęzykaPolskiego,nczyposposobiemówieniaipisania
możnaoceniaćpoziomczłowieka(jegointeligencjęikulturę)”,przytła-
czającawiększość,bowsumie76,5%badanych,odpowiedziałatwierdzą-
co,atylko9,4%niedostrzegłotakiegozwiązku.37,8%badanychstwier-
dziło:nzdecydowanietak:językjestpodstawowymczynnikiem
odzwierciedlającyminteligencjęikulturęczłowieka”,24,3%odpowie-
działo:ntak,człowieknapoziomiemówisprawnieipoprawnie”,a14,4%
-nraczejtak,człowieknapoziomiestarasięmówićpoprawnie”.13,7%
badanychprzyznało:nbyćmoże,choćzdarzająsięludzie,którzywskutek
różnychokolicznościmówiąniepoprawnie,aleniesąnieinteligentniczy
niekulturalni”(RJP2005)7.
Otym,żejęzykdlakulturyikulturalnościjestniezwykleważny,do-
skonalewiedziałWitoldDoroszewski,któryprzezkilkadekad,wykorzy-
stującnowoczesneśrodkiprzekazu,uczyłPolkiiPolakówpoprawnej
istosownejpolszczyzny.Doroszewski(1952),któryswojądziałalność
kulturalnojęzykowązaczynałjeszczeprzedwojną,byłjednymzpionie-
rówmyślenia,żenależynietylewalczyćzbłędami,ileupowszechniać
dobrewzorcejęzykowe.Chodziłomuoto,żebyludzieposługiwalisię
językiemsprawnie,zkorzyściądlanichsamychiichrelacjizinnymiludź-
mi.Uważał,żenajważniejszajestnspołeczno-komunikatywna,scalająca
ludzifunkcjajęzyka”(50).Uważałteż,żewłaściwymprzedmiotemjęzy-
koznawstwajestnczłowiekmówiący”,anierelacjezachodzącewewnątrz
języka(Polański1999).Swojąmisjęrealizowałdokońcaswojegożycia,
do1976roku,starającsiędocieraćnietylkodokolegówpofachu,leczdo
wszystkichużytkownikówjęzyka,m.in.prowadzącRadiowyporadnikję-
zykowywPolskimRadiu.Itakjakistotąkulturalnościsąnietylesztywna
etykietaiformułkigrzecznościowe,ilewybórnaichpodstawiestosowne-
gozachowaniazewzględunadrugiegoczłowieka,takwjęzykoznawstwie
Doroszewskiegoprymwiódłnczłowiekmówiący”,aniefonemy,morfe-
my,zdaniaizasadynimirządzące.
WedługAndrzejaMarkowskiegoiJadwigiPuzyniny(2001)kultura
języka,rozumianajakozwiązanazjęzykiemczęśćogólnejkulturyspołe-
czeństwalubjednostki,obejmuje:a)ogólnąwiedzęojęzyku,jego
7BadaniestosunkuPolekiPolakówdopolszczyznyzleconeCBOS-owiprzezRadęJęzy-
kaPolskiegowzwiązkuzpierwszymiwPolsceobchodamiMiędzynarodowegoDniaJęzyka
Ojczystegow2005roku.
41
