Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
L
amarkizmspołecznyarasizmieugenikawe
F
rancji
pewneskazyodswoichrodziców.Zarazjednakdodawał,żedziejesiętak
bardzorzadko.Nadto,icoważniejsze,takieskazywmateriiniemogłysię
kumulowaćzpokolenianapokolenie,awkażdymrazieniewstopniuwystar-
czającym,abywjakikolwieksposóbzmienićczyskrzywićdoskonałąformę.
Tymsamymzarównotrwaładegeneracja,jakisamodoskonalenierasypod
wpływemklimatubyływsystemiearystotelesowskimniemożliwe.
Arystotelesowskaforma,opróczgatunku,oznaczałarównieżduszę.Teo-
riadziedziczeniaformybyławięcrównocześnieteoriądziedziczeniaduszy
(stądkoncepcjętęniekiedynazywasięnanimistycznąteoriądziedziczenia”;
wczasachpoArystotelesieujęcietomiałonabraćcechznaczniebardziejmi-
stycznychniżwpismachStagiryty).Istotnejestto,żewomawianejteorii
dziedziczeniamężczyznaprzekazywałdzieckuformę(duszę,jakrównież
przynależnośćgatunkową),kobietazaśmaterię,zktórejdzieckobyłozbudo-
wane.Cowięcej,nasieniemęskiebędącenośnikiemformywcaleniepowsta-
wałownarządachrozrodczychzzebranychzcałegociałahumorów,jakchciał
Hipokrates,lecztworzyłosięznadmiarupożywienia,któregoorganizmnie
mógłwpełniwykorzystaćdlasiebie,odkądzakończyłswójnaturalnyproces
wzrostu.Arystotelestłumaczyłwtensposób,dlaczegowwiekudziecięcym
zwierzętailudzieniebyływstaniesięrozmnażać.Natymetapieżyciapo-
trzebowałycałegospożywanegopokarmudlasiebie.Uosobnikadorosłego
natomiastnadmiarpokarmubyłprzekształcanynajpierwwkrew,wproce-
sietrawienia,podwpływemwewnętrznegociepła.Nasieniewytwarzałosię
wkanalikachłączącychjądrazcewkąmoczową,zowejbogatejwpokarm
krwi,dostarczanejdonichżyłami,orazzpneumy(powietrza,aleizarazem
ducha),dostarczanejtętnicami.Towłaśniepneumabyłanośnikiemduszy,
awięciformy.Istniejąwtejkoncepcjipewnepodobieństwadoteoriihi-
pokratejskiej.Wprocesierozrodczymdasięwyróżnićaktywnośćczterech
pierwiastków:krew(wilgoć-woda)zostajeprzekształconawnasieniepod
wpływemgorąca(ogień),łączącsięzpneumą(powietrzem),bynastępnie,już
wcielematki,utworzyćpłóddziękidostarczonejprzezmatkęmaterii(ziemia;
mimożeArystotelesstwierdzarównież,żepłódżywisiękrwiąmatki)
8
.Jed-
nakteczterypierwiastkiniesąuArystotelesautożsamionezhipokratejskimi
humorami,acowięcejniesąnośnikamiinformacjiostaniecałegoorganizmu.
Pierwiastkiem,wktórymzawierasiędusza(forma),jestwdychanepowietrze,
8
Kobietaniejestwstaniesamodzielniespłodzićpotomstwa,gdyżjestistotązim-
niejsząodmężczyzny,atoznaczy,żeniemawsobiedośćognia,abyprzekształcić
krewwnasienie.Krewmiesiączkowatowłaśniekrew,którejkobiecienieudałosię
przemienićwnasienie.Krewtamożenatomiastposłużyćjakopokarmdlapłodu,co
tłumaczy,dlaczegokobietaciężarnaniemiesiączkuje.Tłumaczenietakiewystępowa-
łojużuHipokratesa.
