Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
L
amarkizmspołecznyarasizmieugenikawe
F
rancji
westawałosięwyjaśnienieniebezpośredniegooddziaływaniaśrodowiskana
embrion.JednocześniejednakniemógłpowtórzyćrozumowaniaArystotelesa
owzrościeorganizmusterowanegoprzezduszę,gdyżuniegoduszaniemiała
jużtychsamychcechcouArystotelesa.Cowięcej,zadanieGalenabyłotrud-
niejszeodzadaniaStagiryty,gdyżmusiałodpowiedziećnapytanie,jakwfa-
zieembrionalnejkształtująsięwsposóbcelowywszystkieorgany.Stagiryta
takiegopytaniawogólesobieniezadawał,apozatymdlaniegoitakwszystko
tłumaczyłodążeniemateriidowypełnieniaformy.Galen,niemogącodwołać
sięanidoHipokratesa,anidoArystotelesa,zostawiłtenproblemwłaściwie
nierozwiązany,choćnapisałdziełoorozmnażaniu,wktórympowtórzyłczęść
mniejistotnychwywodówArystotelesa(naprzykładopneumiewnikającej
wnasienie).
Teolodzychrześcijańscy
Adaptacjąarystotelizmudopotrzebchrześcijaństwazajęlisięscholastycy
wXIIIwieku.Wcześniejteologiachrześcijańskaopartabyłananeoplatoni-
zmie.Ówtysiąclatbyłbyzarównodlarozwojubiologii,jakirasizmuzupeł-
nienieistotny,gdybyniejedenaspektmyśliśw.Augustyna(354-430n.e.),
któryodróżniałtęmyślodcałejwcześniejszejfilozofiigreckiej.Zadawszy
sobiemianowiciepytanieonaturęBoga,stwierdziłAugustynwswychWy-
znaniach,żeBógistniejepozaczasemiprzestrzenią.Więcej,toOnstworzył
czasiprzestrzeń.Augustynpisał,żeniemasensumówićotym,cobyłoprzed
stworzeniemświata,gdyżwogóleniebyłożadnegonprzedtem”.Dowodził
też,itojestmożenawetważniejsze,żeskoroBógistniejewsposóbaczasowy,
toiJegowolaniezmieniasięwczasie:
Jegosubstancjabynajmniejniezmieniasięwczasiei[ł]Jegowolaniejestczymś
oddzielonymodJegosubstancji.Ztegowynika,żeniechceOnnajpierwjednej
rzeczy,apoteminnej,leczjednymaktemizawszechcetegowszystkiego,czego
chce.Aniniepowtarzaswegoaktuwoli,aniniechceróżnychrzeczywróżnych
porach,aniteżniejesttak,żebychciałpotemczegoprzedtemniechciał,albo
żebyniechciałtego,czegoprzedtemchciał.Wolabowiem,którabywtakisposób
działała,byłabyzmienna,ato,cozmienne,wiecznebyćniemoże.ABógnasz
wiecznyjest
13
.
Aktboskiejwolijestjeden,aprzecieżjegokonsekwencjiniewidzimy
natychmiast.Objawiająsięonewczasie.Tworzącczas,Bógrównocześnie
stworzyłcałąprzyszłośćzewszystkimiwydarzeniami,któredopierozJego
13
Zob.Św.Augustyn,Wyznania,KsięgaXII,Rozdział15,przeł.ZygmuntKu-
biak,Kraków2003,s.355.
