Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
glikanyiproteoglikany-substancjestanowiącepodstawędlatworzącejsię
ziarniny,wodpowiedzinasyntetyzowanewmakrofagach:podstawowyczynnik
wzrostufibroblastów(bFGF-basicfibroblastgrowthfactor),transformujący
czynnikwzrostuβ(TGF-β-transforminggrowthfactorβ)orazpłytkopochod-
nyczynnikwzrostu(PDGF-platelet-derivedgrowthfactor).
Fibroblastyszybkostająsięwtymokresiedominującymikomórkami,którenie
tylkogenerująmolekułykolagenuiumożliwiająichprzekształcaniesięwkolage-
nowewłóknamogącesiękrzyżowaćiłączyćwpęczki,dziękiczemuzwiększasię
odpornośćnowopowstającejtkankinarozciąganie,aletakżewytwarzającyto-
kiny,m.in.czynnikwzrostukeratynocytów(KGF-keratinocytegrowthfactor),
PDGF
,TGF-βczybFGF[16,19].
Keratynocytyorazkomórkiendoteliumtakżeproliferująwtymczasie,co
prowadzidoprodukcjiautokrynnychczynnikówwzrostu,warunkującychich
własnywzrost.Epitelializacjaodbywasięprzezpodziałkomórekpodstawnych
orazmigracjękeratynocytówzlokalizowanychwnieuszkodzonymnaskórku,
którysąsiadujezraną.Wytwarzanekomórkipotomneprzesuwająsięzobwo-
dowejczęściranydośrodka.Procestenodbywasięskokowoco12-18godz.,
prowadzącdowytworzenianowychkomórek(ok.2mmnadobę)mogących
wnikaćpodpowierzchownyskrzepkrwi(sanatiosubcrusta)lubnapełzających
naziarninę(sanatiopersecundamintentionem)-początkowotylkowpostaci
pojedynczejwarstwykomórek.
Wmomenciegdycałapowierzchniaranyzostajepokrytawarstwąnaskórka
(epithelium),keratynocytyrozpoczynająróżnicowaniesięwposzczególne
warstwy:warstwęrozrodczą(stratumgerminativum),warstwępośrednią
(stratumintermedium)orazwarstwęzrogowaciałą(stratumcorneum)[16,20].
Równocześnieprzebiegaprocesekspansjiendotelium,przyczyniającsiędopowsta-
wanianowychnaczyń(neoangiogenezy).Procestenułatwiawzrostfibroblastów
dośrodkarany,zapewniającimzarównoniezbędneodżywienie,jakidopływ
substancjiaktywnych-cytokin.
Formowaniesięnowychnaczyńkrwionośnychwtymczasowejmacierzyjest
stymulowane,jużod2.dniaokresuzmianzapalnychpodczasgojeniasięrany,
przezwydzielaneprzezpłytkikrwi,fibroblasty,keratynocytyorazmakrofagi
angiogenetyczneczynnikiwzrostu:czynnikwzrostuśródbłonkanaczyniowego
(VEGF-vascularendothelialgrowthfactor),czynnikiwzrostufibroblastów(FGFs
-fibroblastgrowthfactors)ipłytkowyczynnikwzrostu(PDGF-platelet-derived
growthfactor)[21].Odpowiedniarewaskularyzacjajestkluczowadlaleczeniarany,
gdyżnieefektywnaangiogenezaskutkujenieprawidłowymgojeniem.
OCZYSZCZANIEIODBUDOWARANY
5