Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
biemianemstaregowiga(oldWhig)47.TakżeAynRand,pomimosympatiidlaruchu
libertarianbyłaświadomaodrębnościwłasnejfilozofii,sprzeciwiałasięokreślaniujej
mianemlibertarianki,nazywającsięnradykalnązwolenniczkąkapitalizmu”48.
Pojęcienlibertarianizm”kojarzonejestobecniezdoktrynąpolitycznąpowstałą
wStanachZjednoczonychwlatachsześćdziesiątychisiedemdziesiątychXXwieku,
opozycyjnąwobecegalitarystycznychtendencjiwspółczesnegoliberalizmu.Dok-
trynętętrudnojednoznaczniezaklasyfikowaćjakonlewicową”bądźnprawicową”
,
wymykasięonabowiemtakimprostymprzyporządkowaniom.Postulatyprzestrze-
ganiawolnościobywatelskich:wolnościsłowa,drukuiwypowiedzi,legalizacjipro-
stytucji,pornografiiiprawadoaborcji,sprzeciwwobecobowiązkusłużbywojskowej
itp.sytuowałybyfilozofięlibertarianwśródruchówlewicowych,natomiaststosunek
dowłasnościorazpoglądynaekonomięumieszczałybyichwśródruchówprawico-
wych.nLeczdlalibertarianinaniesąistotnedomniemanesprzecznościwbyciu»le-
wicowym«wniektórychkwestiachi»prawicowym«winnych.Wprostprzeciwnie,
wjegoprzekonaniutowłaśniejegopoglądycharakteryzująsięrzeczywistąijedyną
konsekwencją,zgodnązwoląkażdejjednostki”49.Libertarianiechętniepodkreślają
iszczycąsiętym,żeniesąaniprawicowym,anilewicowymruchem50,starająsiętakże
uniknąćwszelkiegorodzajuklasyfikacjiichmyślidojednegozn-izmów”51.Trudno
teżwykazaćjednojedyneujęcieobowiązującejakolibertariańskie.
Samilibertarianierozwiązująproblemydefinicyjnepoprzezprzedstawienieenu-
meratywnekoncepcjicharakterystycznychikonstytutywnychdlaichmyśli.ItakBoaz
wymieniajakokluczowekoncepcjelibertarianizmu(keyconceptsoflibertarianism)52:
•Indywidualizm(Individualism);
•Prawajednostkowe53(IndividualRights);
•Ładspontaniczny(SpontaneousOrder);
•Rządyprawa(RuleofLaw);
•Ograniczonyrząd(LimitedGovernment);
•Wolnyrynek(FreeMarket);
•Cnotawytwórczości/wydajności(VirtueofProduction);
47F.A.vonHayek,Dlaczegoniejestemkonserwatystą,[w:]MyślpolitycznaXIXiXXwieku:liberalizm,
red.B.Sobolewska,M.Sobolewski,PWN,Warszawa1978,s.582.
48D.Boaz,Libertarianizm,przeł.D.Juruś,ZyskiS-ka,Poznań2005,s.42.
49
M.N.Rothbard,ForaNewLiberty:LibertarianManifesto,Macmillan,NewYork1978,s.23(fragment
wtłumaczeniuB.Szlachty[w:]Historiadoktrynpolitycznychiprawnych,Wybórtekstówźródłowych,red.
B.Szlachta,Sopot1997,s.413-414).
50T.R.Machan,NeitherLefnorRight:SelectedColumns,HooverPress,Stanford2004.
51nEdwardH.CranezInstytutuKatona(TeCatoInstitute)uważa,żeistniejątylkodwasposobyor-
ganizacjispołeczeństwa:przymusowy,poprzeznakazyrządowe,lubdobrowolny,poprzezwielośćinterakcji
pomiędzyjednostkamiaprywatnymistowarzyszeniami.Wszystkiepolityczne»-izmy«-monarchia,oligar-
chia,faszyzm,komunizm,konserwatyzm,liberalizm,libertarianizm-sprowadzasiędojednegopytania:
KtomadecydowaćokonkretnymaspekcieTwojegożycia,tyczyktośinny?”
.D.Boaz,TeSeparationof
ArtandState,<http://www/cato.org/pub_display.php?pub_id=6853>(23.09.2006).
52D.Boaz,Libertarianizm,op.cit.,s.30-35.
53Polskietłumaczenieproponujezwrotnprawaindywidualne”
,jednakpojęcienprawajednostkowe”
wydajesiętrafniejsze.
21
