Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Wprowadzenie
interesującenaspytaniepodaneprzezLeibniza,wkształciewyżejpodanym,wskró-
cie:Czyjestcoś,czyniejesttak,żecośjest?ma,jakoswojedatumquaestionis,alternatywę:
bądźcośjest,iniejesttak,żeniemanic,bądźteżzachodzicośprzeciwstawnego,amianowi-
cie:nicniema/niemaniczegoicośjest.ZgodniezprawemDeMorganazrównującym
negacjęalternatywyzkoniunkcjąodpowiednichnegacjidrugaDmożliwość”jestwe-
wnętrzniesprzeczna,więcniejestżadnąmożliwością.PytanieoDistnieniewsensie
najogólniejszym”(czyistniejeistnienie[kogoślubczegoś],czynieistniejetakieistnienie?)
niefunkcjonujezatemwsposóbidentycznyzpytaniamioistnienietegoczyinnego
określonegoskładnikowegostanurzeczy.Źródłemtejsytuacjijestfakt,żestawiasię
tupodznakiemzapytania,namiejscutegoczyinnegostanurzeczy,wszechobecną
ramęwpostacialternatywytautologicznejOÚnieO,bezktórejżadenstanrzeczynie
możesiępojawićiktórasamaniejestżadnymstanemrzeczy.Wistociecałaowa
ramamatuodgrywaćrolęczegośpodstawianegonamiejsceczłonujejsamej,czyli
namiejscerzeczyobjętejowąramą.Tojestjednakabsurd:boramatamiałabyza-
razembyćsobąiniebyćsobą.Taabsurdalnośćpokazuje,wkonsekwencji,że(tak
nazywane)Distnienieczegoś”jestkonieczne.Układtautologicznyniejestelementem
wyższegoukładuotejsamejnaturze(wpewiensposóbwyraziłtoautorTraktatu
wtezie4.041:DSamej[...]różnorodnościmatematycznej[zdania-dodatekmój,A.B.]
niemożnanaturalnieznowuodwzorowywać.Niemożnasięzniejprzyodwzorowy-
waniuwydostać.”).NatympolegaDcałościowość”,czyteżDzamkniętość”,jeszcze
inaczej:finityzm/antynieskończonościowość,Rzeczywistości.(Osprawietuporu-
szonejmówiłemobszerniewAB2008.)
Sławne,anawetbłędnieuważaneprzezpewnychmyślicielizaDsednofilozo-
fii”,pytanieLeibnizacurjestodpoczątkuźlepostawione.Rzeczwiążesięzeznaną
obserwacjąKantamówiącąospecyficewyrażenia(istnieje):towyrażenieniejestpo
prostujednymzezwykłychpredykatów-jakoreprezentującychatrybutyjedyniemogące
przysługiwaćtymczyinnymprzedmiotom-składnikomrzeczywistości.(Nawetjeżeli
wpewnymgramatycznymsensiewyrażenieistniejejestDpredykatem”:bonieodnosi
siędotegoczyinnegoprzedmiotupodlegającegozwykłejpredykacji,czylizwykłemu
opisowi[choćniejestteżskładnikiemopisukogokolwieklubczegokolwiek].)
Zwróćmyterazuwagęnapytajnyoperator(dlaczego)ijegonaturę.Wysławia
ontrafne,anawetniezbywalne(arystotelejskie;wcześniej:pitagorejskie)wyjściowe
założenieopierwotnejróżnorodnościistniejącychobiektówskładającychsięna
określonącałość(zgodniezhasłemGoethego:müssetimNaturbetrachtenimmereinswie
allesachten).To,coodpowiadapytajnikowidlaczego,musibyćczymśinnymniżto,
coodpowiadafrazieuzupełniającejtenpytajnikiprezentującejtzw.datumquaestio-
nis,cojestprzyjmowanepraktyczniejakoprzedmiotwiedzy,awięcjakofaktycznie
istniejącystanrzeczy.Wwypadkuleibniziańskiegopytaniaegzystencjalnegomusi
chodzićopodaniewarunkuwystarczającegoistnieniaczegokolwiek,warunkuinnego
niżwarunektrywialny,którymawysłowienie(istniejecoś),atakżeopodaniewa-
runkukoniecznegoistnieniaczegokolwiek,warunkuinnegoniżwarunektrywialny,
którymatosamowysłowienie(istniejecoś).
