Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Literaturapolskawświecie.TomVII
tłumaczyćtępisarkędopieropootrzymaniuprzezniąNagrodyNobla.Wciągu
zaledwiedwóchlatprzełożonenamacedoński(przezróżnychtłumaczy)zostały
czteryjejksiążki:Wojnaniemawsobieniczkobiety,Czasysecondhand.Koniec
czerwonegoczłowieka,KrzykCzarnobylaiOstatniświadkowie.Utworysolowe
nagłosdziecięcy.Toznaczącyprzyczynekdotłumaczeńobcojęzycznychreportaży
wMacedonii,aletrzebatakżezauważyć,żepojawiłysiękontrowersjewzwiązku
zzaistnieniemtejpisarkinamacedońskimrynku.Dużoczytelnikówzastanawiasię,
jakijestliterackiwkładwjejtwórczość,bodziennikarskiwidać.Jedenztłumaczy
Aleksijewiczpowiedziałnawet,żejestonaświetnymkuratoremsztuki,aleniemieści
sięnaszczyciezajmowanymprzezinnychtwórcówreportaży.Cowięcej,niesąjej
przychylniwszyscyrusycyściwMacedonii,zpowodubiałorusko-ukraińskiejtożsa-
mościautorkiipodejmowanejprzezniąkrytykiobecnejrosyjskiejpolitykipaństwo-
wej.NiektórzyodbierajątętwórczośćjakokaleczenieobrazuRosji.
CiekawąperspektywędlamacedońskiegoodbiorcyprozyAleksijewiczprzed-
stawiaMonikaIlkowa
12,któraporównujeksiążkęWojnaniemawsobienic
zkobietyzbardzoznanąwMacedoniipowieściąPetreM.Andreewskiegopt.
NebeskaTimjanovna.Wedługbadaczkidwóchpisarzywróżniącychsięgatun-
kowotekstachprzedstawiagłoskobiet,nieobecnywoficjalnychnarracjach,oraz
pokazujeinneobliczewojny,tworzącświadectwohistoriinieznanej,wręczalter-
natywnej.PodobieństwamiędzytymiutworamiIlkowaszukawautentyzmie
zapisuopowieści(macedońskiautorujawnił,żefikcyjnąfabułęoparłnapraw-
dziwychdoświadczeniachkonkretnejbohaterki,któraosobiścieopowiadałamu
oswoimlosiewojownika,więźnia,aktywnegożołnierzapartyzantkiwczasie
drugiejwojnyświatowej).Wodróżnieniuodświadectwkobietwreportażach
AleksijewiczNebeska…trochęwięcejmówiofroncie,osamejwalceijejorga-
nizacji,otym,cozwykliśmysłyszećnatematwojny-asłyszećzwykliśmy,żena
wojnietomężczyźniopowiadająoinnychmężczyznach.Wtychdwóchksiążkach
dziejesięniecoinaczej,bowojennarzeczywistośćzostajenadrugimplanie,nato-
miastnapierwszymwyłaniająsięuczucia.nWojnakobieca”-wedługAleksijewicz
-jeststraszniejszaodnwojnymęskiej”,gdyżpamięćindywidualnakobietymieści
wsobiewięcejniżpamięćzbiorowa.Wojnaniewieściamainneoblicze,zawiera
szczegóły,odcienie,koloryidźwięki.Kobietypamiętajądrobiazgi-takiejak
odcinaniewłosów,podpaski,brakmajtek-zatoniemówiąozwycięstwieibohater-
skichwyczynach,nieopowiadająoideologiachifaktach.Żeńskiegłosywprozie
AleksijewicziAndreewskiegowyjaśniająwojnęodwewnątrz,opisująto,czego
nieodnajdziemynigdywoficjalnejhistorii.GeneralnietwórczośćAleksijewicz
bywaokreślanajakogłoskobiecy,alebardzobolesnyinaturalistyczny.
12Zob.М.Илкова,Bојнатаимаженсколице,w:Руско-македонскијазични,литературни
икултурниврски7.ЗборникнатрудовиодVIIМакедонско-русканаучнакон"еренција,red.
Б.Мирчевска-Бошева,Скопје:ФилолошкифакултетnБлажеKонески”,2018,s.307-314.
