Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
MonikaKucner
Rozwójłódzkiejliteraturypookresiedoświadczeńwojennychnabiera
vrozpędu”wlatachnastępnych.Literaturarozwijasięwówczaswkilkukie-
runkach.Naplanpierwszywysuwasiętwórczośćzaangażowanapolitycznie.
Wielośćobozówipartiinapolskiejsceniepolitycznejpowoduje,żerównież
niemieckojęzyczniłodzianiejakogrupanarodowościowareprezentująróżno-
rodnepoglądy.Sąwśródnichsocjaldemokraci,komuniściiliberałowie.Nała-
machpismtejostatniejopcjipowstawałypodkonieclattrzydziestychwieku
XXwierszepublicystyczne,podejmującekrytykęwszelkichdziałańpolitycz-
nychłódzkichnarodowychsocjalistów,atakżekrytykępolitykizagranicznej
AdolfaHitlera.PrzykłademtegomożebyćtwórczośćCarlaHeinrichaSchul-
tza,publikowanaregularnienałamachvNeueLodzerZeitung”orazvDerDeut-
scheWegweiser”29.
Napoluliterackimaktywniedziałaliwtymczasierównieżzwolennicyide-
ologiinarodowoniemieckiej,apóźniejnarodowosocjalistycznej,promujący
włódzkiejliteraturzenurtHeimatdichtung.Obecnyjestonwwieluutworach
takichpisarzy,jaknp.JulianWill30czySigismundBanek31.Literaturatamia-
łanacelukonsolidacjęnaroduniemieckiego,pielęgnowaniekulturyijęzyka,
atymsamychzachowanieniemieckiejtożsamościNiemców,którzypozosta-
liwwynikupostanowieńtraktatowychpoIwojnieświatowejpozagranicami
Rzeszy.Ichutworywsposóbmetafizycznyujmowałytakieokreślenia,jakstro-
nyrodzinne,ojczyzna,więzykrwi,wspólnotaczyjednośćorazczęstomani-
festowałyzdecydowanieksenofobicznepoglądy.Niemcy,jakoojczyzna,były
ukazywanejakokategorianadrzędna,punktodniesieniawewszystkichsferach
życiaspołecznegoichobywateli,równieżtychżyjącychpozajejgranicami.
Problemtożsamościnarodowejietnicznejorazfenomenojczyznybyłwi-
docznyrównieżwinnegorodzajutwórczości,niezwiązanejjużznacjonalistycz-
nąHeimatdichtung.Niemieckojęzyczniautorzypotrafiliwsposóbapolityczny
podkreślaćswojątożsamość,opisującniemieckąkulturęijęzyk.Przykłademsą
tuchociażbyfelietonyCarlaHeinrichaSchultza,którywciekawysposóbopi-
sujementalnośćniemieckiejgrupyspołecznej,miejscowezwyczajeiobyczaje,
używającprzytymłódzkiejniemczyzny.Jesttojednakzjawiskoincydentalne
imożnajeraczejtraktowaćjakoswegorodzajuegzotykęniżcelowąstrategię
narracyjnąłódzkichautorów.Twórczośćpisarzyniemieckojęzycznych,poru-
szającychwswychtekstachzagadnieniakultury,mentalnościiobyczajowości
29Por.eadem(red.),Literackieinieliterackieobrazymiasta.Łódźprzełomuwieków
oczaminiemieckojęzycznegoautora-CarlaHeinrichaSchultza/NichtnurliterarischeBil-
dereinerStadt.LodzindenAugeneinesdeutschsprachigenAutors-CarlHeinrichSchultz,
PrimumVerbum,Łódź2011.
30J.Will,FernvomLandderAhnen,Lodz1935.
31S.Banek,WerkundWehr,Posen1939.
