Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wykonywanychustnie,abazującychnaprzekładachzarabskiego
lubperskiego.
Nieulegawątpliwości,żeustnasztukasłowaoddziaływała
napiśmiennictwonietylkodziękitemu,żewjejobrębiekształ-
towałysięteformywypowiedzi,któreprzeniknęłydoliteratury
pisanej,alerównieżdlatego,żeliteraturanaśladowałagatunki
ustnewłaściwymidlaniejśrodkami,uprawiałazjawiskozwane
mimetyzmemformalnym.Ztymzjawiskiemmamydoczynienia
wliteraturzetureckiej.Wielejestprzypadkówstylizacji,prowa-
dzeniaswoistejgryliteraturyzustnościąiviceversa,formyte
przenikająsięwzajemnie.Fascynacjęjęzykiemmeddahaprze-
jawiałowielupisarzytureckich58.
Wchwiliobecnej,wobliczukryzysuzaufaniadoprzekazu
zapośrednictwemdruku,naglącejpotrzebyspotkaniazopowie-
ścią,wzrastazainteresowanieżywymprzekazemikomunikacją
ustną.Jesttoswoistynpowrótdokorzeni”,możnarzec,jedna
zodmianoralnościwtórnej,wniektórychwypadkachwyba-
wieniedlanmartwoty”tekstupisanego.Wykonanieustnemoże
zaktualizowaćtekst,któregowymowabrzmiarchaicznie.Tak
siędziejenaprzykładziescenariuszyopowieścimeddahów-
dopierowewspółczesnymwykonaniustająsiężyweizrozumia-
łe59.Wprzypadkuopowieściustnejjejtekstpisanykwestionuje
podstawowekryteriumfolkloru-ustnośćprzekazu.Możebar-
dziejniżpismo,towłaśnieistnieniestałegoostatecznegotekstu
zagrażatradycjiustnej.Tekstwykonywanyustniejestotwarty,
jegofunkcjonowaniejestprocesemaktywnym,dynamicznym,
zmiennym.Zczasemdochodziaspektwidowiskowyielemen-
tyteatralne,skądsztukaopowiadaniatrafianascenęteatralną
wróżnychrozwiązaniachformalnych
60
.Wprzypadkubadań
związkówpiśmiennościioralnościwustnymwykonaniumożemy
58Więcejnatentematwrozdz.9.3.Rodzajnarratoraiautonarracja
wteatrzemeddahai10.1.Przykładymeddahowaniawewspółczesnymteatrze
tureckim.
59Zob.rozdz.6.5.Tekstspisanyawykonywany.
60
Pominięcieaspektuwidowiskowegobyłonajsłabsząstronąteorii
Lorda,takstanowczorozgraniczającejustnośćipismo.
37
