Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
11
mampoczucie,żepewnychkwestiiiproblemów(ichdotyczących)jedyniedo-
tykam.Trudnojednakdokonaćpełnejcharakterystyki,gdymasięświadomość
stopniazłożonościposzczególnychproblemów,ichilościiwzajemnychpowiązań.
Wyrażeniametaforyczne,jakiepoddajęobserwacji,niezostałyjednakdo-
braneprzypadkowo.Abymożnabyłotraktowaćjejakoreprezentatywnedlame-
tatekstu,awzwiązkuztympozwalającenawysuwaniebardziejogólnychwnio-
skównatematnaturymetafor,kryjącychsięzanimiprawidłowościwmyśleniu
otekście(osposobach,wjakiesterująodbioremtekstuinaszymjegorozumie-
niem),wybrałamte,którespełniałykilkapodstawowychwarunków.Popierwsze:
byływyrażeniamiwykorzystywanymiwwypowiedziachnajczęściej.Podrugie:
należałydometaformającychnajwiększąliczbęjęzykowychwykładników(licz-
bęwyrażeńjęzykowychbędącychnośnikamimetaforuznałamzamiernikrele-
wancjipojęciowo-językowejmodelimetaforycznych).Potrzecie:miejscaużycia
wyrażeńnależałydoszczególnienasemantyzowanych-dopozycjiuznawanych
zastrategicznedlatekstu(coniewykluczałooczywiściemożliwościichwystą-
pieniawinnychmiejscachprzestrzenitekstowej).Fakt,żewybranedoanalizy
wykładnikimodelispełniająpowyższekryteria,uprawnia,wedługmnie,douzna-
niaichzakluczowewrozumieniuzjawisktekstowych.
Takżeprzyjętyprzezemnieporządekrekonstrukcjikażdegozmodeliniejest
efektemarbitralnejdecyzji,aleskutkiempewnychprzemyśleńiobserwacjimate-
riału.Rozpoczynamodogólnejcharakterystykimetaforpojęciowych:wskazuję
zakresydomenywyjściowej,jakiesąwykorzystywanedokomentowaniatekstu,
przedstawiamjęzykowenośnikidanejmetaforyiukazujęstopieńichskonwen-
cjonalizowania.Następnie,odwołującsiędoróżnychzjawiskjęzykowychipo-
zajęzykowych,próbujęwskazaćmotywacjęmetaforypojęciowej-jejźródła,to,
zjakichogólniejszychtendencjiwynikautrwalonywniejsposóbujęciatekstu.
Samąanalizęwyrażeńdzielęzaśnaczęści,którepoświęcamwykładnikomndzia-
łającym”naróżnychobszarachtekstu:wyrażeniomodnoszącymsiędosytuacji
komunikacyjnej(zwłaszczadorelacjimiędzynadawcąaodbiorcą),operatorom
tworzącymsferęodniesieńtekstuorazwyrażeniomkomentującymzjawiska
tekstowe(odmakrozjawiskpomikrozjawiska).Podziałten,zjednejstrony,odda-
jerzeczywisteobszarytekstu,dojakichodnosząsięnośnikimetafor,alezdrugiej
jestpodziałemniecosztucznym,gdyżwwypadkuwiększościwyrażeńmamydo
czynieniazdziałaniemnakilkuobszarachjednocześnie(wyrażeniaodnosząsię
np.idonadawcy,idotematutekstu,idonastępstwajegoczęści;fakttenwydaje
misięznaczącywdyskusjinadmetatekstem),ale,byopisaćmodele,wymiary
tekstutrzebajakośodsiebieoddzielić.
Rozważaniazaprezentowanewtakiejjaktupostaciniebyłyopublikowane
wcześniej.Przemyśleniawynikającezpewnych,wstępnychwtedyjeszcze,analiz
zawarłamwkilkuartykułach(Piekarczyk2006,2007b,2010b).Niniejszapraca
przynosiweryfikacjęirozwinięcieprzedstawionychwtedyproblemówihipotez.
