Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Metodologicznarekonstrukcjawarunkówtworzeniawiedzy…
outrwalaniusięnormiregułjejtworzenia,jakioichróżnicowaniu.Objawiasię
takżewinstytucjonalnejspecjalizacji–rozproszeniem–wktórymokreśloneod-
mianymyślenia,mówienia(języka)pedagogicznegouzyskująstatusodrębności.
Granicemiędzydyscyplinamiwiedzysąjednakprzekraczane,coskłaniado
wyróżnieniakolejnejgrupyreguł–regułtranslacji.Wiążąsięonezmetodolo-
gicznymizagadnieniamipograniczadyscyplinarnego,którebywawielorakoro-
zumiane.Regułytemożnateżodnosićdorozległejpraktyki,wktórejróżnorodne
typywiedzy(teorii,koncepcji,narracji)sądosiebieodnoszone,podlegającprzy
tymprzekształceniom,uprawniającymichdoobecnościwobrębiedającegosię
wyróżnićinstytucjonalnegokontekstu.Zaleceniametodologicznezwiązaneztą
praktykąsąbardzoróżnorodne;obejmujązasadydefniowania,wprowadzania
nowychpojęć,konwencjiterminologicznych,poszerzaniazapleczateore-
tycznegoonowetwierdzeniaitp.Poszukiwaniezasadniczejwspólnotypojęć
możenawetłączyćodmienneparadygmatyczniepodejścia,cobywapodkreślane
takżewewspółczesnychinterpretacjachzzakresuteoriinauki(np.wkoncepcji
ThomasaKuhna16).Niezwykleważneokazujesięteżpowinowactwojęzykowe
różnychodmianwiedzy,tworzącesięzasprawąróżnorodnychpraktyk.Ichnaj-
bardziejelementarnąodmianą,pozwalającąnaposzerzanieustaleńjęzykowych,
jestzpewnościązapożyczenieterminologiczne,prowadząceniekiedydopo-
dobieństwatwierdzeń,któretakżepojawiająsięwjęzykuróżnychdyscyplinwie-
dzy.Odrębnymtypemzbieżnościmiędzydyscyplinarnychsąanalogiezałożeń
ogólnych,wyznaczającewarunkirozumieniazespołówwypowiedzi.Teostatnie
sąpodstawądającychsięniekiedywykazaćgłębokichanalogii,wyrażającychpo-
dobieństwastruktur,któreporządkująróżnenurtymyślenia.Choćwspomniane
sposobywzajemnegonawiązywaniadojęzykowegorepertuaruwdyscyplinach
humanistycznychbywajątrudnedojednoznacznegozidentyfkowania,ichujaw-
nienietworzyzwyklenowykontekstwiedzy,ugruntowanejwkręgukulturowym
bądźokreślonejtradycjiflozofcznej.Tworząonepodstawytransformacjiwiedzy
isąistotnymiczynnikamiprzekształcaniasięichperspektywypoznawczej.
Ostatniegrupareguł–regułyużyciawiedzy–wydajesięistotnawdyscypli-
nachtraktującychowychowaniu,gdyżokreślaspołeczneznaczniekształtowanej
przezniepraktyki.Stosowalność,użyteczność,czywręczskutecznośćjestteż
normowanalicznymizasadamimetodologicznymiodnoszonymidopowiązania
wiedzyzpraktykądziałania.Regułyużyciawiedzy:a)pozwalająidentyfkować
obszardziałania(zawodowego)jakodziedzinęsuwerennejaktywności,niezależ-
nejodinnychobszarówpraktyki,b)umożliwiająwaloryzowaniezadańorazprze-
biegudziałańzawodowychorazc)uprawomocniająokreślonysposóbkonstruo-
waniarelacjizinnymiosobamiznajdującymisięwzasięguokreślonegorodzaju
oddziaływania.Wkażdymzwymienionychprzypadkówodsyłajądoodmiennych
problemówiróżnychposzukiwańmetodologicznych.
16ProblemyzprzekłademdotyczązdaniemKuhnazwyklejedynieniektórychpojęćikategorii,
cojestokreślanejako„niewspółmiernośćlokalna”(Sikora,1997,s.29).
