Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
znaniespecyfikiarchitekturymiastwzasadzieprowincjonalnych,wktórychpro-
blemyartystycznesąwypadkowązarównofiliacjiśrodowiskowych,jakisytuacji
ideowej/politycznej.Choćwymienioneśrodowiskaniekonieczniemiałybezpo-
średnizwiązekzPoznaniem,tozaprezentowanemechanizmydziałaniaposzcze-
gólnychśrodowiskartystycznychmogąbyćczęstoporównywalnezsytuacjąwPo-
znaniu.Możnaoczekiwać,żeprowadzonewwieluośrodkachbadanianadhistorią
architekturyiurbanistykipozwoląwprzyszłościdokładniejprześledzićkolejne
powiązaniamiędzyróżnymimiastami
Jeszczewyraźniejdysproporcjebibliograficznerysująsięwliteraturzepolskiej
wobrębietematówproblemowych.Najbardziejobszerniesąopracowanezagad-
nieniadotycząceawangardy,choćonerównieżwymagająaktualizacji
13
.Problemy
architekturysąjedynieczęściącałościowychbadańnadradykalnymizjawiskami
artystycznymi,publikowanychprzezAndrzejaTurowskiego,któryopróczniezna-
nychmateriałówproponujenowepodejściemetodologicznedotychzjawisk,
główniewnBudowniczychświata”
14
.
Badanietradycjimodernizmu,aszerzejzjawiskumiarkowanych,pomiędzykon-
serwatyzmemaawangardą,odniesieniadominionychstylów,pozaXIX-wiecznym
historyzmem,wtymstylunnarodowego”poruszanesąokazjonalnieinadalbudzą
kontrowersje
15
.WtymzakresieważnajestpublikacjaAndrzejaSzczerskiego
nModernizacje1918-1939”.UtopieTony’egoGarniera
16
,EbenezeraHowarda
17
,
apóźniejawangardyfunkcjonująmniejlubbardziejwświadomości,natomiast
znajomośćprogramówidokonańreformatorskichjestwPolscedaleceniewystar-
czająca,choćteideeopracowywane–główniewNiemczech–odlat90.XIXwie-
kustanowiłyistotnypunktodniesieniadlaarchitektówpierwszejpołowyXXwie-
ku,równieżwPolsce.Okazujesię,żedopierodostępdomateriałówźródłowych
pozwalanaweryfikacjędotychczasowychsądów,coudowodniłAdamCzyżewski,
tłumaczącdziełoHowarda.ProblematykaarchitekturyrealizowanejwPolsceprzez
IIIRzeszęjestomawianawjeszczeskromniejszymwymiarze,bodotyczyjedynie
wyrywkowychrealizacjilubplanów.Badaniapolskienadtymzagadnieniemsą
dopieronaetapiewstępnychrozpoznań,jednakbardziejzaawansowanebadania
niemieckiemożnawodniesieniudoterenówPolskitraktowaćjakowyrywkowe,
częstoignorowanewogólnychopracowaniachdotyczącychIIIRzeszy
18
.Wtym
turyGdynibadaJolantaSołtysik(2003).Cennesąwydanewostatnichlatach:Zabłocka-Kos(2006);
Tomaszewicz(2003);Kozina(2005);Makała(2011).
13
NaprzykładWisłocka(1968;1971).Problememawangardywszerokimzakresie,zuwzględnie-
niemarchitekturyzajmujesięAndrzejTurowski,ostatniotakżeSzczerski(2010).
14
Turowski(2000).
15
Wostatnichlatachmożnazauważyćożywieniezainteresowaniatymitematami.
16
Pawłowski(1972).
17
SzczególniecennezewzględunatłumaczeniedziełaHowardajestrozszerzonewydanie:Czy-
żewski(2009).
18
Por.:Weihsmann(1998);Durth,Nerdinger(1993);Durth(1992);Gutschow(2001);Durth,
Gutschow(1993).Polskiebadaniadotycząceposzczególnychproblemówzostanąprzywołane
wrozdzialeVIII.
13
