Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Oheteromorficznychkomunikatachiheterogenicznychkodach
25
Skonwencjonalizowanegestyskorelowanesąteżzzachowaniamijęzy-
kowymiocharakterzeapelatywnym,częstotowarzysząpoleceniomlubroz-
kazomwyrażanymsłownie,takimjakwonstąd!,precz!,akysz!,wynocha!,
pa,pa!,chodź,chodź!,ciii.
Gestyimimikasączęstowykładnikamifunkcjiekspresywnejiimpre-
sywnejocharakterzenieintencjonalnym,jakoźródłoinformacjiostanielub
nastawieniunadawcydoelementówsytuacjikomunikacyjnejlubkomuni-
kowanejrzeczywistości.Ichużycieiwyrazistośćsąuwarunkowanekultu-
rowo,kulturybardzosiępodtymwzględemróżnią:odbardzooszczędnych
(np.skandynawskie,japońska)ażponadekspresyjne(np.południowoeu-
ropejskieczyzwiązanezjęzykiemjidysz).
Gesttowarzyszącyciągowifonicznemumożepełnićtakżefunkcjęmeta-
informacyjną(oczymniżej),np.częstoostatnioobserwowanygestikoniczny
oznaczającycudzysłów.
Skonwencjonalizowanygestjestelementemobligatoryjnymwpewnych
performatywnychaktachmowy,np.wakcieprzysięgiczyślubowania.
Takiegestyipostawyciałatowarzyszątakżepowitaniom,pożegnaniom
czyzapraszaniu.Charakterobligatoryjnymająwróżnychrytuałach,np.
salutowaniewwojsku,harcerstwie,czywobrządkureligijnym(żegnanie
się,błogosławienie)
2
.
1.3.Metainformacja
Heteromorfizmkomunikatówjęzykanaturalnegototakżeobecnośćwkomu-
nikaciemetainformacjiodnoszącejsiębądźdosamegokomunikatu,bądź
dowcześniejszychprocesówinformacyjnych.Chodzituprzedewszyst-
kimoinformacjeoprawdziwościkomunikatu-wjęzykupolskimwyra-
żanegłównieleksykalnie
3
luboźródleinformacji,cowwielujęzykach
jestobligatoryjne,jaknp.wbułgarskimczymacedońskimzobligatoryjną
kategoriąmorfologicznączasownika-tzw.perceptivus(stronaświadka)
iimperceptivus(aditivus,stronanieświadka)
4
.Wfunkcjimetainformacyjnej
wyspecjalizowanesątakżeskładniowestrukturysłużącedoprzekazywania
informacjizasłyszanejzdokładnościącodokształtuleksykalnegowypo-
wiedzi-mowaniezależna,lubzawartejwniejinformacjirelewantnejdla
adresatakomunikatu-mowazależna.Wsubkodziewizualnymniektórych
językównaturalnychskonwencjonalizowanywykładnikgraficznyofunkcji
metainformacyjnejmainformacjapochodzącazwcześniejszychaktów
2NaważnąfunkcjęgestówwprocesiekomunikacjizwracałuwagęB.Malinowski(1987).
3Zob.B.Bojar(1987a).
4OtegotypuzgramatykalizowanychwykładnikachpisałaA.Wierzbicka(2006).
