Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
PIOTRPIETRYCH
przedwojennych„WiadomościLiterackich”.Znamiennymwydarzeniem
byłotakżeprzyznanieIwaszkiewiczowiwtymżerokunajważniejszejów-
czesnejnagrodyliterackiej,nagrodytygodnika„Odrodzenie”,zazbiory
opowiadańNowamiłośćiNowelewłoskie,czylizautwory,któreniemiały
nicwspólnegozmarksistowskimmyśleniemorzeczywistościiliteraturze,
iktórezresztąwwiększościzostałynapisaneprzed1945rokiem2.Tookres
„łagodnejrewolucji”przywołujeMiłoszwliściedoWańkowiczaitona
tenokresprzypadajegonajwiększaaktywnośćpublicystycznawpowo-
jennejPolsce.
DrugimważnymkontekstemamerykańskichtekstówMiłoszajest
sposóbpostrzeganiaówczesnejglobalnejsytuacjipolitycznej:poczucie
„końcaEuropy”3ijejzdominowaniaprzezdwieświatowepotęgi,Zwią-
zekRadzieckiiStanyZjednoczone.Wlogicetejwizjileżałotraktowanie
uzależnieniakrajówEuropyWschodniejodZSRRjakomającegoanalogię
wuzależnieniukrajówEuropyZachodniejodStanówZjednoczonych,co
oczywiścieniebudziłosympatiidoamerykańskiegomocarstwa.Byłato
wizjawykorzystywanaprzezkomunistycznąpropagandę,relatywizowała
bowiempolitycznązależnośćPolskiodwschodniegosąsiada.Trzebajed-
nakpodkreślić,żeprzyjmowanojąwtedypowszechnieiwPolsce,iwEu-
ropieZachodniej,zwłaszczażewydarzeniazwiązanezkrystalizowaniem
siępowojennegoporządkupolitycznegoipoczątkiemzimnejwojnyzda-
wałysięjąpotwierdzaćiumacniać;wjednymzlistównapisanychlatem
1946rokuMiłoszokreślałokrespowojennyjakoerę(…)ponuregowie-
deńskiegoKongresu(Miłosz2007:533)4.DonegatywnejocenyStanów
Zjednoczonychskłaniałteższok,jakiwywołałozrzucenienaHiroszimę
iNagasakibombatomowychwsierpniu1945roku.Podkreślamwspół-
brzmieniepewnychrozpowszechnionychwtedysądówipostawzkomu-
nistycznąpropagandą,bojestonoargumentemzatym,abyantyameryka-
nizmwidocznywówczesnychpublikacjachMiłosza,azauważalnytakże
–iniekiedywyjątkowojaskrawoformułowany–wjegoprywatnychli-
stach,traktowaćjakogeneralnieautentycznyiszczery.
2Jedyniesygnalizujętuszczególnecechyokresu„łagodnejrewolucji”wpowojennej
kulturze.RzeczrozwijamszerzejwdrugiejczęściksiążkiAleksanderWatwPolscepowo-
jennej(1946–1953).
3W1945roku,wKrakowie,przeżywałemkoniecEuropy.Nawetdziwięsię,żetaostra
świadomośćkońcatakniedostateczniezostałazarejestrowana,przezemnieczyprzezinnych
–pisałMiłoszponadczterdzieścilatpóźniejwRokumyśliwego(Miłosz1991:273).
4OantyamerykańskichnastrojachwEuropieZachodniejpiszeekspresywnieTonyJudt
wpoczątkowychrozdziałachswejświetnejhistoriipowojennejEuropy(Judt2008).
