Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
19
europejskich,autortenstwierdza,żemłodzirespondencicharakteryzująsięmniej-
sząskłonnościądoskrajnychocenpotępiających,jakiaprobującychzachowania
patologiczne,prezentujązatemumiarkowanereakcjewobectychzjawisk.
Innąkwestią,naktórąwkontekścieprezentowanejpracywartozwrócić
uwagę,jestwpływpłcinazagadnienietolerancjiirygoryzmu.Badaniadotyczą-
cetegoproblemuprowadziłwDaniiKutchinsky(za:Pieniążek,Stefaniuk,
2000).Okazałosię,żeistniejąróżnicetolerancjiirygoryzmuukobietimęż-
czyzn.Kobietysąbowiembardziejaniżelimężczyźnirygorystycznewstosunku
doprzestępczościujmowanejabstrakcyjnie,zaśbardziejtolerancyjnewocenie
poszczególnychprzypadków.ZinnychbadańprowadzonychprzezA.Podgórec-
kiego(1966)wynika,iżistniejezwiązekpomiędzyrespektemdlaprawaito-
lerancjąorazbrakiemrespektuijednoczesnymrygoryzmem.Czynniki,które
działająnarzecztolerancji,wzmagająposłuchdlaprawa,rygoryzmzaśprowadzi
dojegoobniżenia.Podgóreckistwierdziłrównież,żesąpewneczynniki,które
sprzyjająrygoryzmowibądźtolerancji.Rygoryzmowisprzyjająuwarunkowania
obiektywno-społeczne,takiejakniższewykształcenie,wykonywaniepracy
fizycznej,isubiektywno-społeczne,takiejakpoczuciezagrożenia,izolacja
społeczna,surowewychowanie,nieprzystosowaniespołeczne.Tolerancjizaś
sprzyjająwyższeiśredniewykształcenieorazpracaumysłowa–jakouwarun-
kowanieobiektywno-społeczne,orazuwarunkowaniasubiektywno-społeczne,
takiejakzaangażowaniewdziałalnośćspołeczną,kontaktyzinnymiludźmi,brak
poczuciazagrożenia,ocenawłasnegowychowaniajakołagodnego,dobreprzysto-
sowaniespołeczne,brakfrustracji.Ichoćbadaniatebyłyprowadzone25lattemu,
toistotaichwyników,jakmożnaprzypuszczać,nieuległaznaczącymzmianom.
Jakjużwspomniano,pojęciatolerancjairygoryzmsąterminamistosowa-
nyminaużytektejpracywstosunkudomłodychludzi,dopiętnastolatków.
Dorastaniejestokresemintensywnegorozwojumoralnego,tj.rozwojupsycho-
logicznychdeterminantpostępowaniawujęciuwartościującym.Intensywność
rozwojumoralnegowyrażasięwewzrościezainteresowańproblemaminatury
etycznej,wmoralnymocenianiupostępowaniacudzego,atakżewłasnego
(Obuchowska,1996).
Czasglobalnejtransformacjiekonomicznej,politycznejispołecznejuderza
wtradycyjnewartościnaszegospołeczeństwa.Zanimwnowej,tworzącejsię
rzeczywistościpowstanąisprawdząsięnowewartościlubzweryfikująstare,
trwatzw.okresanomii.Wśródwielucech,któretemuokresowitowarzyszą,
jednązdominującychjestchaosmoralny(Podgórecki,1989).Doprowadzaon,
jakłatwosiędomyślić,dosytuacji,wktórejmłodziludziesąpozbawieni
wyraźnychdrogowskazów,zagubieni,nierzadkoczująsięoszukani.Takwięc
sytuacjaanomiiblokujeprawdopodobnierozwójmoralnymłodzieżyipowoduje
zakłóceniawocenachzjawiskizachowańtakżetychzaliczanychdopatologicz-
nych.Wartowtymmomenciepoświęcićkilkasłówprocesowikształtowania
rygoryzmuwokresiedorastania(otolerancjiijejkształtowaniuwspominanojuż
wcześniej).
