Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
KoncepcjaEriksonaspotkałasięzdużymzainteresowaniem,aleiwzbudzi-
łareakcjekrytyczne.NaprzykładH.M.Griese(1996)wysokooceniłogólny
modelrozwoju,alepoddałkrytycetenpunktteorii,wktórymjejautoruznaje,że
zdrowaosobowośćtoosobowośćautonomicznaizdolnadodziałania.Ztego
twierdzeniawynika,żektoś,ktoniepostępujewzgodziezestandardami
społecznymiinieuznajeostateczniewartościakceptowanychprzezśrodowisko,
ma„niezdrowąosobowość”,azdrowyczłowiekjestzkoleicałkowicieprzysto-
sowanydostandardówspołecznych.JednakaplikacyjnycharakterteoriiErik-
sonazwiązanyzanalizowanąspecyfikąokresudojrzewania,atakżewskazaniem
źródełtegoprocesuiróżnymiskutkamijegoprzebieguwydawałsiębardzo
przydatnydoprocedurbadawczychzastosowanychwpracy.
Przedstawionepokrótceprzesłankiimplikowałydecyzjęopoddaniubada-
niommłodychludziwwieku15lat,ponieważjestto–zgodniezpowyższymi
rozważaniami–młodzieżwchodzącawokreskryzysumłodzieńczego,zwszel-
kimiomówionymijużwcześniejjegoprzejawami.
Jakjużwspomniano,współczesnamłodzieżdojrzewawcześniejaniżelidoj-
rzewalidzisiejsidorośli.Zdecydowanieszybciejzatemosiągaetapdojrzałości
potencjalnej,wktórejmapoczucie,żemaprawodosamostanowienia,aje-
dnocześnieopóźniasięzwieluprzyczynczaswchodzeniawsamodzielność.
Kryzysy,któredosięgająmłodzież,wynikajązjejmarginalizacjiwobecspołe-
czeństwaludzidorosłych,aprowadząnierzadkodozamykaniasięgrupmło-
dzieżowych,podejmowaniadziałańopozycyjnychwróżnymwymiarzeina-
sileniu,łączniezpostrzeganymijakopatologiczne,dysfunkcjonalne,ucieczko-
we.Należypamiętać,żemłodzieżjestskłonnasympatyzowaćzwszelkimi
grupamiczyruchamimłodzieżowymiprotestującymiprzeciwzastanejrzeczy-
wistości.Niejestonaanipostępowa,anireakcyjna,jestpoprostupotencjalnie,
zewzględunaswojecechyorazpołożenie,gotowadoprotestu(Kamiński,
1971).Takwięcmłodośćjestsynonimemstadiumżyciowego,którecharaktery-
zujesięstałymrozdźwiękiemzespołeczeństwemdorosłych.
3.3.Polskienastolatki,ichdojrzewanieiprzemiany
wwymiarzepsychospołecznym
Przedstawionewniniejszympodrozdzialerozważaniaskoncentrowanezo-
stanąwokółodpowiedzinapytanie,czypolskamłodzieżdoświadczatego
samegoprocesubudowaniaswojejdorosłościpoprzez„cierpieniadojrzewania”,
jakdziejesiętozmłodzieżąinnychkręgówkulturowych,czyteżjestwtym
procesiecośszczególnego,nacojeszczewartozwrócićuwagę?Zcałąpewno-
ściąmomentprowadzeniabadańtookrestrwającychprzemianustrojowych,
które,jakmożnasądzić,miałyistotnywpływprzynajmniejnaniektóreaspekty
