Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MigracjewhistoriiEuropy
Periodyzacja
25
LesliePageMochwyróżniławnowożytnychdziejachmigracjiwEuropie(XVII–
–XXw.)kilkaokresów,wyznaczonychprzezzmianyspołeczneiekonomiczne,doktó-
rychwówczasdochodziło
43.Tenschemat–powszechniedziśakceptowanywliteraturze
–przyjmujęitutaj.Jestto–wjakimśstopniu–podziałnieprecyzyjny.Wdziejachspo-
łecznychigospodarczychniektóreprocesynapewnychterytoriachtrwałydłużej,na
innychzanikały.Przycałejjednakumownościchronologicznepodziałypozwalająwy-
różnićgłówne(lubnowe)rysycharakterystyczneepok.Odwołującsiędokontekstueu-
ropejskichprzemianspołeczno-ekonomicznych,autorkatamówiookresieprzedprzemy-
słowym,obejmującymstulecieodzakończeniawojnytrzydziestoletniejdopołowywie-
kuXVIII(lata1650–1750).WpołowieXVIIwiekuwEuropiezachodniejruchliwość
przestrzennastanowiławiejskącodzienność,alemasyludzkieprzemieszczałysięprzede
wszystkimwobrębierynkówlokalnych
44.Wtejfaziemigrancikierowalisiętakżeku
szczególniedynamicznierozwijającymsięobszaromoraz–rosnącymjednakpowoli
–miejskimcentromprodukcji.PaulM.HohenbergiLynnH.Lees
45wskazaliwyraźnie,
żebyłotostulecie,wktórymmiastaborykałysięzrozmaitymidramatycznymiproble-
mami.Zaliczyćtumożnatakżedopewnegostopniamigracjeczłonkówklaswyższych
(np.szlachty,burżuazji).AntoniMączakpowie,żebyłato„(…)ruchliwośćpozioma,
awięczmianymiejscazamieszkania,któreniewiążąsięzezmianamipozycjispołecz-
nej”
46.Nowośćstanowiłyprzemieszczenialudnościzwiązanezrozwojemimperiów
kolonialnych.Wtedyoczywiścieokazywałysięonedłuższymiwyjazdamipozateren
Europy.TworzeniewXVIiXVIIwiekuświatowegosystemu,zdominowanegoprzez
państwaeuropejskie,oznaczałogłębokiezmianydotychczasfunkcjonującychszlaków
migracyjnych.J.H.Parrypowiekrótko,żeodkrytowówczasmorza.
Okresdrugicharakteryzowaływyraźnezmianydemograficzneiwzrostprzemysłu
wiejskiego,protoindustrializacja.Mochzamykagoumowniedatami1750–1820/1850.
Nawsiach,szczególniewdrugiejpołowieXVIIIwieku,dochodziłodoekspansjiprze-
mysłuwiejskiego.Powstającewarsztatytkackieprzyciągałydopracyludnośćcałych
regionów.Zkoleihandelzaczynałmiećzasięgogólnoeuropejski–odPruspoHiszpanię,
Portugalię,odRosjipoAnglię.Systemymigracjisezonowychistałychobserwować
możnabyłoczęściejniżpoprzednio.Literaturaopisałakilkasystemówmigracyjnych:
wNormandii,wpołudniowo-wschodniejAnglii,Flandrii,Belgii,południowejFrancji
47.
43Moch,MovingEuropeans…,s.2–6ipassim;niecozmodyfikowanąperiodyzacjęL.P.Mochpropo-
nujewartykuleDividingTime.AnAnalyticalFrameworkforMigrationHistoryPeriodization[w:]Migra-
tion,MigrationHistory…,Lucassen,Lucasseneds.,s.45–53.
44D.Hoerder,MigrationintheAtlanticEconomies:RegionalEuropeanOriginsandWorldwideEx-
pansion[w:]EuropeanMigrants…HoerderprezentowałwcześniejswojepoglądywbroszurzePeopleon
theMove.Migration,Acculturation,andEthnicInteractioninEuropeandNorthAmerica,Providence–
–Oxford1993.
45P.M.Hohenberg,L.H.Lees,TheMakingofUrbanEurope1000–1950,Cambridge–London1985,
s.106–120;F.Braudelzauważał,żejużwtedyprodukcjazaczynałaprzenosićsięnawieś–F.Braudel,
Kulturamaterialna,gospodarkaikapitalizm,t.2:Grywymiany,przeł.E.D.Żółkiewska,Warszawa1992,
s.278–291.
46A.Mączak,OdpołowyXVwiekudorozbiorów[w:]I.Ihnatowicz,A.Mączak,B.Ziętara,J.Żarnow-
ski,SpołeczeństwopolskieodXdoXXwieku,Warszawa1988,s.371.
47Por.Lucassen,MigrantLabourinEurope...
.
