Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MigracjewhistoriiEuropy
27
tyckiej
53,więcej,czastworzeniawszechświatowegosystemukapitalistycznegozat-
lantyckimcentrum
54.Istnienieatlantyckiegosystemumigracyjnegowlatach1815–
–1915zwiększyłoo48mlnosóbludnośćAmerykiPółnocnej.Migracjezwiązane
zkolonizacjąterenówpodbijanychprzezEuropejczyków,osadnictwowAustralii,
Amerykach,naSyberii,wkoloniachAzjiiwAfryce,wędrówkispecjalistówstaną
sięwwiekuXIXregułą.Początkowomigracjeatlantyckiewłączyływsystemcenio-
nychspecjalistów,robotnikówposzukiwanychzewzględunaswekwalifikacje.Do
AmerykiudawalisięnaprzykładwykwalifikowanirobotnicyzNiemiec,znający
tajnikirozmaitejprodukcji
55.WostatnimćwierćwieczuXIXwiekuwymaganiapro-
dukcjiprzemysłowejuległyzmianieigdyzmieniałasiętechnologiaprodukcji,rosło
zkoleizapotrzebowanienapracownikówniewykwalifikowanych
56.Wówczasdra-
matycznierosłaemigracjazEuropypołudniowejiśrodkowejiwstrumieniemigra-
cyjnewłączałysięnowegrupynarodowościowe
57.
Prezentowanaprzezemniepanoramakończysięwtympunkcie.Wroku1914,
wrazzWielkąWojnąrozpoczęłasiębowiemepokanowa,zbardzowielupowodów
odmienna.Dziejemigracjinieskończyłysięoczywiście.Weszłyjednakwnowyetap
58.
Okreswojnyilatabezpośredniopowojenneprzyniosłynieznanedotądfalewymu-
szanychprzesiedleń,uchodźcówiuciekinierów.Wczasiewojnymilionyuciekałyprzed
nadchodzącymifrontami,wywożonebyłydowykonywaniaprzymusowychprac.Rozpad
imperiów,powstawaniepo1919rokunowychpaństwrozpoczęłowieloletnieprzemiesz-
czenialudności
59.Późniejkolejne,rosnącefaleuchodźcówpojawiąsięwrazznarasta-
niemwEuropietotalitaryzmów.Odlattrzydziestychdokońcaczterdziestychmiliony
ludziuciekały,byływywożone,zmuszanedozmianmiejscazamieszkania.WiekXXbył
zatemwiekiemuchodźców–tozmianapierwszawstosunkudoepokpoprzednich.
53Terminu„ekonomiaatlantycka”użyłporazpierwszyhistorykBrinkleyThomaswksiążceopubli-
kowanejw1954r.–B.Thomas,MigrationandEconomicGrowth.AHistoryofGreatBritainintheAt-
lanticEconomy,Cambridge1954;późniejwykorzystywanybyłzarównoprzezFernandaBraudela,jak
I.Wallersteina,TheModernWorld-System:CapitalistAgricultureandtheOriginsoftheEuropeanWorld-
-EconomyintheSixteenthCentury,NewYork1974.
54Hoerder,MigrationintheAtlanticEconomies…,s.21–22;Hoerder,PeopleontheMove…;
D.Hoerder,AnIntroductiontoLaborMigrationintheAtlanticEconomies,1815–1914[w:]Labor
MigrationsinAtlanticEconomies.TheEuropeanandNorthAmericanWorkingClassesDuringthe
PeriodofIndustrialization,D.Hoerdered.,Westport–London1985;D.Hoerder,Introduction[w:]Roots
oftheTransplanted,vol.1:Late19
thCenturyEastCentralandSoutheasternEurope,D.Hoerder,
I.Blankeds.,NewYork1994;D.Hoerder,Introduction[w:]PeopleinTransit.GermanMigrationsin
ComparativePerspective,1820–1930,D.Hoerder,J.Naglereds.,Cambridge1995;D.Hoerder,Seg-
mentedMacrosystemsandNetworkingIndividuals:TheBalancingFunctionsofMigrationProcesses
[w:]Migration,MigrationHistory,History...
.
55H.Rössler,TravellingWorkersintheGermanLaborMovement[w:]PeopleinTransit…,s.127–145.
56Omawiamtoszerzejw:A.Walaszek,Polscyrobotnicy,pracaizwiązkizawodowewStanachZjed-
noczonychAmeryki,1880–1922,Wrocław–Warszawa–Kraków1988.
57I.T.Berend,G.Ránki,EconomicDevelopmentinEast-CentralEuropeinthe19th&20thCenturies,
NewYork–London1974,s.19–21;I.Blank,AVastMigratoryExperience:EasternEuropeinthePre-and
Post-EmancipationEra(1780–1914)[w:]RootsoftheTransplanted…,vol.1,s.201–252;H.Fassmann,
Emigration,Immigration,andInternalMigrationintheAustro-HungarianMonarchy,1910[w:]Rootsof
theTransplanted…,vol.1,s.253–308;Emigracjazziempolskichwczasachnowożytnychinajnowszych,
A.Pilchred.,Warszawa1984.
58D.Baines,EmigrationfromEurope1815–1930,Houndmills–London1991.
59Homelands.War,PopulationandStatehoodinEasternEuropeandRussia,1918–1924,N.Baron,
P.Gatrelleds.,London2005.
