Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.CZYMJESTEKONOMIA?
wyjaśnićdanąkwestię.Liczbowyprzykład,prosterównanieczyzwłaszczawykresmogą
byćkluczowedlazrozumieniadanegozagadnieniaekonomicznego.
Bezwzględunaprzyjętąformę,dobrymodelekonomicznymożebyćogromnąpomocą
wzrozumieniuzachodzącychprocesów.Najlepszymsposobemzrozumieniajestwzięcie
poduwagękilkuprostych,leczistotnychmodeliekonomicznychitego,conammówią.
•
Najpierwprzyjrzymysiękrzywejmożliwościprodukcyjnych,modelowipomaga-
jącemuekonomistomrozważaćkompromisynieodzownewkażdejgospodarce.
•
Następniezwrócimysiękuprzewadzekomparatywnej,modelowiwyjaśniającemu
zasadękorzyścizhandlu–zarównomiędzyjednostkami,jakimiędzypaństwami.
•
Przyjrzymysięrównieżwykresowiobieguokrężnego,czylischematowiilustrujące-
mu,jakpieniądze,dobraiusługiprzepływająprzezgospodarkę.
Dladociekliwych
Model,którypożarłgospodarkę
Modeltotylkomodel,prawda?Ilewkońcumożewyrządzićszkód?Ekonomiścipewnie
odpowiedzielibynatopytanieinaczejprzedipokryzysiefinansowymwlatach2008–2009.
Okazujesiębowiem,żetowłaśniemodelekonomiczny–który,jaksięokazało,byłzły
–odegrałdużąrolęwwywołaniutegoogromnegokryzysu.
Wspomnianymodeldotyczyłteoriifinansów,czylidziedzinyekonomii,którastarasię
zrozumieć,ilewartesątakieaktywajakakcjeiobligacje.Teoretycyfinansowiczęstosąza-
trudniani(itozwysokimipensjami)doopracowaniazłożonychmodelimatematycznych,
abypomócfirmominwestycyjnymzdecydować,cowartokupić,acosprzedać–izajaką
cenę.Poszukującnowychproduktówdosprzedażyinwestorom,firmyinwestycyjnezWall
Streetstworzyłyskomplikowanyinstrument,któregowartośćbyłapowiązanazogólnąkon-
dycjąamerykańskiegorynkunieruchomości.ZnanyjakoMBS(mortgage-backedsecurity
–hipotecznylistzastawny),instrumenttenbyłtakpiekielnieskomplikowany,żeteoretycy
finansowiniemoglisięzgodzićcodotego,jakgowycenić.
W2000r.jedenzteoretykówzWallStreetogłosił,żerozwiązałtenproblemdzięki
przyjęciudużegomatematycznegouproszczenia,tworząctymsamymmodeltego,jakpo-
winnosięwyceniaćMBS.Firmyfinansowepokochałytenmodel,gdyżotworzyłondlanich
bardzointratnyryneksprzedażyinwestoromMBSwartychmiliardówdolarówigenerował
dlanichmiliardydolarówprzychodu.Jednakżeczęśćekspertówfinansowychostrzegała,że
uproszczonymodelwycenyMBSbyłpoprostubłędny.Ostrzeżeniatrafiłyjednakwpróżnię
–bomodeltenbyłdochodowydlafirmfinansowych.
Wlatach2008–2009problemy,przedktórymiprzestrzegalikrytycy,spektakularnieeks-
plodowały.WciągupoprzedniejdekadycenydomówwStanachZjednoczonychwzrosły
docen,którychniedałosiędłużejutrzymać,agdycenywkońcuspadły,MBSgwałtow-
niestraciłynawartości.Gdyinwestorzynacałymświeciezrozumieli,ilestracili,światowa
gospodarkastanęławmiejscu.Ludziepotraciliswojedomy,firmyzbankrutowały,astopa
bezrobociaposzybowaławgórę.Dopieropięćlatpóźniej,w2014r.,zatrudnieniewStanach
Zjednoczonychwróciłodopoziomusprzedrecesji.
44
