Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.CZYMJESTEKONOMIA?
Korzystaniezmodeli
Ekonomia,jaksiędowiedzieliśmy,sprowadzasięgłówniedotworzeniamodelinapod-
stawiezestawupodstawowychzasad,dodającprzytymbardziejszczegółowezałoże-
nia,dziękiktórymmożnadostosowaćtezasadydokonkretnejsytuacji.Coekonomiści
wzasadzierobiąztymimodelami?
Ekonomianormatywnaipozytywna
Wyobraźciesobie,żejesteściedoradcamiekonomicznymiministratransportu.Jakiego
rodzajupytaniamógłbywamzadać?
Cóż,mogłybybrzmiećnaprzykładtak:
1.
Ileprzychoduprzyniosąwprzyszłymrokuopłatydrogowezaprzejazdautostradami?
2.
Oilezwiększyłbysiętenprzychód,gdybypodnieśćtęopłatęz1dolarado1,50
dolara?
3.
Czynależypodnosićopłatędrogową,jeśliweźmiemypoduwagę,żespowoduje
tozmniejszenieruchudrogowegoizanieczyszczeniapowietrzawpobliżuauto-
strad,lecznałożydodatkoweobciążeniefinansowenadojeżdżającychcodziennie
dopracy?
Międzydwomapierwszymipytaniamiatrzecimjestdużaróżnica.Pierwszedwado-
tycząfaktów.Waszaprognozaprzyszłorocznychprzychodówzopłatdrogowychmożebyć
określonajakopoprawnalubbłędna,gdyzyskitefaktyczniewpłynądobudżetu.Waszą
opinięowpływiezmianopłatydrogowejnaprzychodytrudniejsprawdzić–wkońcu
przychodytezależąteżodinnychczynników,któretrudnooddzielić.Mimotozasadni-
czopytanietomajednąpoprawnąodpowiedź.
Jednakpytanieoto,czyopłatydrogowepowinnybyćzwiększone,niemajednej
Hwłaściwej”odpowiedzi.Dwieosobyzgodnecodowpływuzmianyopłatdrogowych
wciążmogąniezgadzaćsię,czypodniesieniejejjestdobrympomysłem.Naprzykład
ktoś,ktomieszkabliskorogatki,leczniekorzystazautostrady,możeuważaćzaważ-
niejszekwestiehałasuizanieczyszczeniapowietrza.Zkoleiosobamieszkającawinnym
miejscu,leczdojeżdżającacodziennieautostradądopracymożebardziejprzejmowaćsię
kosztamikorzystaniazdroginiżhałasemismogiemwokolicy.
Przykładtenprzedstawiakluczowąróżnicęmiędzydwiemarolamianalizyekono-
micznej.Analiza,którapróbujeodpowiedziećnapytaniaotym,jakdziałaświat,pytania
mającedefinitywnepoprawneibłędneodpowiedzi,znanajestjakoekonomiapozytywna.
Zkoleianalizadotyczącatego,jakświatpowiniendziałać,nazywasięekonomiąnorma-
tywną.Ujmująctoinaczej,ekonomiapozytywnajestnaukądeskryptywną,aekonomia
normatywna–preskryptywną.
64
