Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
gdyżznaturyrzeczyporuszająsięonewpróżnidefinicyjnejorazprzenikają
intra-iinterdyscyplinarnie,amobilnośćtauniemożliwia,aleniewyklucza,ich
definiowania.Modelkształceniakategorialnegoznajdujejednakpoparcieuin-
nychteoretykówkształceniapolitycznego(JoachimDetjen,PeterMassing,
CarlDeichmann).
RolandReichenbachwswoimartykuleDasSoziale,dasPolitischeunddie
politischeBildungdowodzi,żenależyprzeprowadzićwyraźnągranicemiędzy
kształceniempolitycznym(edukacjąobywatelską)awychowaniemdodemo-
kracji.Edukacjapolitycznaogniskujesięwokółnabywaniakompetencjido
działaniaioceny,kładącdużynacisknazdobywaniewiedzypolitycznejoin-
stytucjachiichfunkcjonowaniu,procesach,strategiach,teoriachiaktorachpo-
litycznych(Bildung).Wychowaniedodemokracjinatomiastkoncentrujesię
nawpływaniunapostawyizachowania(Erziehung),związanejestzmoralno-
ściąisystememnormatywnym
5
.
PojęcieBildungzostajewprowadzonedojęzykaniemieckiegoprzezśre-
dniowiecznegofilozofaiteologaMistrzaEckharda,któryodnosiłBildungdo
stawaniasięlepszymnawzórBoga,Bildungbyłozatemdążeniemdodosko-
nałościwrozumieniumyślichrześcijańskiej.Jednakżejegozakresznacze-
niowynaprzestrzenilatposzerzasięiznaukteologicznychBildungstajesię
powolicentralnympojęciemnaukspołecznych,politycznych,przyrodniczych.
Takdużanprzenikalność”wewnątrzdyscyplinarnapojęciasprawa,żenabiera
onowymiaruinterdyscyplinarnego.
Noweświatłowrozumieniepojęciawnosioświecenie,toznaczywskazuje
sięwówczas,żeproceskształceniajestnietylkodziełemstawaniasięnawzór
ipodobieństwoBoga,alerównieżprocesemsamokształcenia(Selbstbildung)
itymsamymBildungzyskujejeszczemocniejszezakorzenieniewkontekście
sytuacyjnym,wdanymmomenciehistorycznym,wokreślonymczasieiprze-
strzeni.Kantowskazdolnośćdoposługiwaniasięwłasnymrozumemoznacza,
żestwarzaniesięwprocesiekształceniamawymiarjednostkowy,indywidu-
alnyimożeodbiegaćodprzyjętychnorm.nBildungdowartościowywałojed-
nostkę,jejautonomiczność,zakładającróżnorodnośćform,jakiemożeprzy-
braćkształtowaniecharakteru,gdyżwramachtejkoncepcjikształceniaodrzu-
conezostałoprzekonanieoistnieniujednegowzoru”
6
.Bildungnabierazatem
znaczeniawedługkoncepcjiHerderowskiejformowaniasię,miarodajnego
rozwojuiciała,iduchawmyślstworzeniajednostkiniepowtarzalnejjako
5
R.Reichenbach,DasSoziale,dasPolitischeunddiepolitischeBildung,w:L.Gensluckner,
M.Ralser,O.Thomas-Olalde&E.Yildiz(Hrsg.),DieWirklichkeitlesen.PoliticalLiteracy
undpolitischeBildunginderMigrationsgesellschaft,Bielefeld2021,s.93-114.
6
A.Kopeć,Bildung–wychowaniemdoautentyczności?–Neohumanistycznevs.romantyczne
rozumieniekoncepcjisamokształcenia,FilozofiaPublicznaiEdukacjaDemokratycznanr
1/2017,tom6,s.205.
19
