Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.MODELBIZNESUZPERSPEKTYWYOGÓLNEJTEORIISYSTEMÓW
18
ipośredników,atakżelojalnychklientów.FlakiewicziOleńskipodają,żezarówno
przedsiębiorstwo,jakigospodarka,tosystemyrozmyte,gdyżichHgranicejako
całościniedająsięjednoznaczniezdefiniowaćzewzględunawielkośćizmienność
systemuoraznato,żeistniejewielerównoważnychkryteriów,którepowinnosię
uwzględnićprzyjegookreślaniu”19.
Złożonesystemycharakteryzująsięhierarchicznością.Obejmująbowiem
innesystemy,którewrazzewzrostemorganizacjiwykazujątendencjędospecja-
lizacji.Wcybernetycznympodejściudosystemówakcentujesięelementyifunk-
cjezwiązanezkontrolą.RussellAckoff,opisującfirmęjakosystem,wspomina
ofunkcjonalnympodzialepracy,któregoHfunkcjonalnieoddzielneskładnikimogą
nawzajemnezachowanieodpowiadaćwformieobserwacjialbołączności”
20
.
Przynajmniejjedenpodzestawpełniwówczasfunkcjękontrolno-kierowni-
czą.Przywzrościesystemuispecjalizacjijejpodsystemówmożepojawiaćsię
zjawiskosuboptymalizacji,czylioptymalizacjidokonywanejnapoziomiepodsys-
temóworganizacji,któraniemusiprowadzićdooptymalizacjisystemugłównego.
Wkontekściepełnegozrozumieniafunkcjonowaniasystemówprzytaczasię
tzw.zasadęszarości(darknessprinciple),zgodniezktórążadensystemniemoże
byćpoznanycałkowicie
21
.Niemożnośćzrozumieniadziałaniasystemuniedotyczy
jedyniesystemujakocałości.Wsystemiemogąwystępowaćbowiemtzw.czarne
skrzynki,czyliHukładyonieznanejstrukturze,októrejcałąnasząwiedzęzdoby-
wamyprzezanalizęzwiązkówobserwowalnychreakcjizobserwowanymibodź-
cami”
22
.LarsSkyttnerwyróżniarównieższareskrzynki(układy,którychdziałanie
jestczęściowozrozumiałe)orazbiałeskrzynki(układycałkowiciezrozumiałe)
23
.
Kolejnącechąsystemówjestemergencja,czyliwyłanianiesięnowychwłasno-
ści.Jesttoniezwykleważnacecha,gdyżjejistnienieuzasadniazajmowaniesię
systemamizperspektywyholistycznej,anieredukcjonistycznej.Wyłanianiesię
własnościnastępuje,gdysystemzyskujewłasności,któreniewystępująwśród
jegoelementów.Dziękipowiązaniuelementówwsystemmogąmiećmiejscenowe,
wcześniejniewystępującezjawiska.JakpodajeJ.Rokita
24
,nowewłasnościdotyczą
całości,anieczęści;sąrezultateminterakcjimiędzyelementami,anieichsumą;
niemożnaichwyodrębnićzcałościwceluidentyfikacji;niemogąbyćmierzone
bezpośrednio.Przykładamiemergentnychwłasnościlubzjawisksą:sukcesfirmy
ijejprzewagakonkurencyjna,marka,reputacja,wiarygodność,przyjęcieprzez
rynekrozwiązaniafirmyjakostandardu,powstawaniemód,trendów.Dziękipro-
cesomwyłanianiasięwłasnościorganizacjezyskującechyidiosynkratyczne,czyli
typowejedyniedlanich,takiejakkulturaorganizacyjna,wiedza,innowacyjność.
19W
.Flakiewicz,J.Oleński,Cybernetykaekonomiczna,PWE,Warszawa1989,s.282i289.
20A.K.Koźmiński,Ujęciesystemowe,s.74.
21L.Skyttner,GeneralSystemsTheory:Problems,Perspectives,Practice,WorldScientificPubCoInc,
Singapur2006,s.100.
22M.Kempisty,Małysłownikcybernetyczny,WiedzaPowszechna,Warszawa1973,s.66.
23L.Skyttner,GeneralSystemsTheory,s.100.
24J.Rokita,Myśleniesystemowe,s.33-34.
