Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
II.Najstarszegreckieświadectwapisanezczasówklasycznychiwczesnohellenistycznych…
4.PLATON
Gorgiasz(513a)
Trzeciachronologiczniezachowanawzmiankaosprowadzaniuksiężycazniebios
znajdujesięwGorgiaszuPlatona
39
powstałymokoło390-380.Jakjużpisaliśmy,
filozofznał,sprowadziłdoAteniupowszechniłmimydziałającegowpołowie
lubdrugiejpołowieVwiekuSofronazSyrakuz,jedenznichopowiadałokobie-
tachsprowadzającychnaziemięksiężyciodsyłającychgopotemnanieboskłon
lubodpędzającychwkrytycznymmomenciemrocznąHekate.PozatymPlaton
mógłteżznaćChmuryArystofanesazobecnąwnichwzmiankąotymrytuale.
WiększyproblemjestztekstemOświętejchorobie,którypowstałprzednapisa
-
niemGorgiasza,aleponieważniewiemy,ktobyłjegoautorem,trudniejokreślić
krągjegopierwszychodbiorców.
WzmiankaPlatonaościąganiuksiężycapojawiasięwzupełnienowymkon-
tekście,zawierateżinformacjenieznanezrelacjipoprzednichautorów.Filozof
polemizujezsofistamiiwszystkimi,którzyuważająretorykęzanajważniejszą,
najbardziejprzydatnąinajlepsządyscyplinę.Wtymkonkretnym,interesującym
nasmiejscuPlatonodpieraargument,żeprzydatnośćjakiejśumiejętnościstanowi
ojejetycznejwartości.Sztukapływania,nawigacjiczybudowyróżnychmachin
wojennychtakżesąbardzoważne,aichznajomośćczęstoratujeżyciewieluludzi
(podobniejakretoryka).Aleczyoznaczato,żewszystkietedyscyplinymająjakiś
nadzwyczajnymoralnystatus?Nie!Nawetto,żeratujążycie,niemawiększego
znaczenia,gdyż(512e,przekł.P.Siwek):nszlachetnośćidobrosączymśinnym
niżratowaniezniebezpieczeństwasiebielubinnych”(vὴἄλoTITὸγεVVIῖoVKII
TὸἀγI;ὸV<ń>fiTὸσῴζεIVTεKIIσῴζεσ;II,ed.A.Croiset,L.Bodin).Wogóle
kurczowetrzymaniesiężyciatobłąd,ważnejestbowiemto,abyspędzićjewnaj-
lepszysposób,niejaknajdłużej(cóżpodługim,alenędznymipodłymżyciu?).
39Platon,Gorgias,[w:]Ouvrescomplètes,t.III/2(Gorgias-Ménon),texteétabliettraduitpar
A.Croiset,aveclacollaborationdeL.Bodin,BL,Paris1949,ss.87-224,gł.s.205(=Platonis
opera,ed.J.Burnet,Oxford1903);przekł.pol.:Platon,Gorgias,[w:]idem,Gorgias.Menon,
przekł.ioprac.P.Siwek,Warszawa1991,ss.1-132.Por.:PlatoinTwelveVolumes,vol.3,trans.
W.R.M.Lamb,Loeb,Cambridge,Mass.-London1967:n[513a]andsothereforenow,whether
itisyourdutytomakeyourselfaslikeaspossibletotheAthenianpeople,ifyouintendtowin
itsalectionandhavegreatinfluenceinthecity:seeifthisistoyouradvantageandmine,so
thatwemaynotsuler,mydistinguishedfriend,thefatethattheysaybefallsthecreatureswho
woulddrawdownthemoon-thehagsofTessaly;thatourchoiceofthispowerinthecity
maynotcostusallthatweholdmostdear”.
42
