Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MariannaMaliszewskaijejSejmwalnycyterskizFrancescaAlgarottiego
35
Algarotti(1712–1765)toznakomityprzedstawicieleuropejskiejkultury
pierwszejpołowyXVIIIwieku,autorsłynnego,cenionegoprzezWoltera
IlNewtonianismoperledame(1737),wktórymnaukoweteoriezostały
przedstawionewformiebłyskotliwejsalonowejkonwersacji,podróżnik,
którypoznałParyż,LondyniSanktPetersburg,anadworachwDreź-
nieiBerliniespędziłponaddziesięćlat,agentpośredniczącywsprawach
sztuki,myślicielipisarzzainteresowanynajróżniejszymidziedzinami,
odkwestiidotyczącychjęzykapozagadnieniapolityczne,gospodarcze
imilitarne.Polskawersjaparodystycznegodziełkaomiłosnychobycza-
jachpanującychwtrzechznanychautorowikrajacheuropejskichzostała
opublikowanawWarszawiewdrukarniDufourawprzekładzieMarianny
Maliszewskiej,bezdaty,którąnapodstawiezachowanychkatalogówwy-
dawniczychmożnajednakustalićnarok1788.
InformacjęotymprzekładziepodajeFeliksBentkowskiwswejHisto-
riiliteraturypolskiej(Bentkowski1814:461),niewspominaonimnato-
miastJanSowińskiwopublikowanejkilkalatpóźniejksiążceOuczonych
Polkach,dedykowanej„JaśnieWielmożnejAnielizBłędowskichKro-
pińskiej,generałowejbyłychwojskpolskich”,azainspirowanejpracąDe
l’Influencedesfemmessurlalittératurefrançaise,commeprotectricesdes
lettresetcommeauteurs,ouPrécisdel’histoiredesfemmesfrançaises
lespluscélèbres(1811)Stéphanie-FélicitéDuCrest,comtessedeGenlis
(1746–1830),zmottemzaczerpniętymzWoltera,zawierającympochwałę
naturalnegowdzięku,dowcipuisztukikonwersacjikobiet3.Jednakwśród
informacjiopolskichtłumaczkachzdrugiejpołowyXVIIIwieku,wtym
hrabianceKunegundzieKomorowskiejijejprzekładzieTemistoklesaMe-
tastasia,znajdujesięwzmiankaoautorcekryjącejsiępodinicjałamiM.M.,
aprzezbadaczyidentyfikowanejzMariannąMaliszewską4:
3WNotachnakońcuksiążkiSowińskicytujekilkafragmentówzinnegodzieła„oko-
bietach”,któreponazwiskuautoramożnazidentyfikowaćjakoLesfemmes,leurcondition
etleurinfluencedansl’ordresocial(1803)Josepha-Alexandre’adeSégur(1756–1805).
WybranezostałypochlebnecytatydotyczącePolek,„któremówiąbardzodobrzepofran-
cuzku,ichobyczaje,smakdotowarzystwa,dopięknychpłodówdowcipu,zbliżaichwięcéj
doFrancuzek”,a„rozmowyichniesątakwymuszone,jakdamfrancuzkich,leczsąwięcéj
uderzająceprzezswąoryginalność”.Polkisąwprawdzie„powodowaneżądząrozsądniejszą
iżywsząniżweWłoszech”iniejakozniewolone„uważaćmęszczyznzacelswegopodbi-
cia”,alebardziejniezależneniżniewiastywinnychkrajach,ponadtomają„wpowszech-
nościwdziękiiimaginacją;wdziękizniewalają;imaginacjapociągaumysł(…)”(Sowiński
1821:187–192).
4AutorstwoMiłościżołnierskiejprzypisałjejKarolEstreicher(1899:215).
