Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DobrzesięmyślizeSłowackim…•21
natchnienie,nsnuciezsiebie”.Bardzoróżniąsięoneodmetod
metafizycznejfilozofii,wktórejprzecieżtakżemożnaznaleźćod-
wołaniadointuicji.WedleFriedrichaWilhelmaJosephaSchel-
lingatosztukajestnarzędziempoznania.WstarożytnychIndiach,
wplatonizmieineoplatonizmietakąfunkcjęprzyznawanorów-
nieżmiłości.Towiańczycyzkoleiwtakiejroliumieszczająnczu-
cie”.nIdealizmmagiczny”JohannaGottliebaFichtegoiNovalisa
emanujepotęgąwoli,podobniejakmyślTowiańskiegoiSłowac-
kiego.Uzasadnienieznajdująwtezie,żeduszajakoiskrabożama
udziałwewszechmocyBoga.
KolejnąwymienionąprzezPawlikowskiegocechąmistykiinie-
którychprądówfilozoficznychważnąwpismachSłowackiegojest
subiektywizm.nJa”–ninstrumentnaktórymgraBóg”niejesttyl-
kocząstkąświata,alesamojestświatem43.Indywidualizmwnepo-
kachmistycznych”prowadzidokultuwielkichludzi,którychdaw-
niejokreślanoepitetemnboski”.Należądonichnauczyciele,święci,
atakżewodzowie,jakNapoleonBonaparte.Słowacki,podobnie,
tworzypostaćKróla-Ducha–wielkiegoprzewodnikanadrodze
doJerozolimySłonecznej.Geniusz,wielkiwódz,wielkipoetasą
obdarzeninnimbem”,wolni,niezależniizdolnidowolnegoczynu.
Rozwijaniuwłasnejindywidualnościtowarzyszyrozwijaniewso-
bieboskiegopierwiastka,więcjeżelitojestegoizm,dodajePawli-
kowski,tonboskiegoizm”przeciwstawiającysięnharmonijnejpo-
spolitości”.Ideapostępuwtakimprzypadkuprzybieracharakter
religijnyiprowadzidoprzebóstwienia,deifikacjiczłowieka.
Kolejnąideąłączącąmistykęiniektórenurtyfilozoficznejest
skłonnośćdosyntezyidystansdoanalizyempirycznej.Synteza,
bliskapoetom,umożliwiawspółistnieniefilozofiiipoezji.Myś-
leniesyntetyczneprowadzidoformułowaniaprawdogólnych,
aztychnajbardziejulubionajestnformułatriadyczna”,któraod
pitagoreizmu,przezdogmatoTrójcyŚwiętej,ażdoprawddia-
43Ibidem,s.114.
