Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22•DobrzesięmyślizeSłowackim…
lektykiheglowskiejpopularnabyławróżnychodmianachfilo-
zofiiireligii.IchociażSłowackiprawotrójcyuważazazasadnicze
prawoświataitłumaczyprzezniekosmogonięitwórczośćludz-
ką,to–zdaniemPawlikowskiego–pozostałoonowtwórczości
poetytylkomartwąformą.Dążeniedouogólnianiaczęstowiąże
sięzsymbolikąkabały–wktórejliczbamacharaktersyntetycz-
ny,wszystkiezjawiskaświatainterpretujesięilościowo.Stosunki
liczbowetworząharmonię,nczystenastroje”uNovalisa.WPol-
sce,sądziPawlikowski,większeznaczenieodmistykiliczbmia-
łamistykafilologiczna.Słowomamoc,wedlePierre’a-Simona
Ballanche’a,nawetmoccudotwórczą.Wszystkienaukiosłowie,
począwszyodmyśliHeraklitaażdokoncepcjiSłowa-Chrystu-
sa,czerpiąsiłęzmistykisłowa.Naniejbudujesiętakżepseudo-
etymologia.ZnajdziemyjąjużwindyjskichWedach,uPlatona,
ugnostyków,uJakobaBöhmego,wreszcieuJosephadeMaistre’a.
Syntetycznewizjeświataujawniająsięwkosmologiach,zwłasz-
czawkosmogoniachgnozy.Całanaukaoświecie,ozbawieniu
przedstawianajesttakżejakoproceskosmiczny.Podobniejest
wmistyceSłowackiego,chociaż,jakzaznaczaPawlikowski,proces
kosmogonicznymatucharakterkonkretniejszy.Potwierdzatętezę
koncepcjaValentinusaoperującasymbolamimitologicznymiiabs-
trakcyjnymi.RównieabstrakcyjnesąkonstrukcjeBöhmegoiGior-
danaBruna.Ryssyntetycznywyrażasiętakżewmakro-iwmikro-
analogiach.Namyśleniuanalogiamiopartajestteoriamagii.
Natomiastnasyntezieteologicznejzbudowanazostałapanteis-
tycznakoncepcjaSchellinga,wktórejBógiprzyrodastanowią
jedność.Przeróżneteorieromantycznestawałysięjeszczebardziej
abstrakcyjne,kiedywprowadzanodonichideęwspółistnienia
duszłączącychsięwduszęświata.Wszystkietewizjeujawniają
dążeniedooswojeniakosmosu,uczynieniagobardziejludzkim,
pozbawieniagoobcości.Bliskośćnaturywyrażasięwpanteizmie.
Romantykówpociągałajegomonistycznaispirytualistycznaten-
dencja,aleodstraszałozniesienieindywidualnościroztapiającejsię
