Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
platonizm,głoszącistnienieBoganajwyższego,aleionenieustrze-
głysiębłęduoddawaniaczciwielościbóstwpoślednich,comożna
tłumaczyćichkonformizmem.Euhemeryzm,czylifaktyczny,nie
dokońcauświadamianyjakotakikultbohaterskichprzodków,ubó-
stwionychiwyniesionychnapiedestał,jestzdaniemojcaKościoła
równorzędnymwobecdemonizmu(złychduchów)wytłumaczeniem
istotyigenezypogańskichbóstwmitologicznych.
Augustynsprzeciwiasięteżpogańskiejastrologii,magiitudzież
teurgiijakokoncepcjomipraktykomnierozumnym,bezbożnym
iwewnętrzniesprzecznym.
AugustyńskarozprawazmitologiąRzymianjesttendencyjna
imawielesłabychpunktów.Najłatwiejwytknąćmieliznyprag-
matycznejkrytykipogaństwa:sprzyjającechrześcijanomdziałania
wrogówRzymuniemusząbynajmniejdowodzićwyższościBoga
chrześcijańskiego.Mogąnp.byćświadectwemchytrościbarba-
rzyńców,którzygwoliswychdalekosiężnychcelówchcązjednać
aktualnychwładcówduchowychpaństwarzymskiego.Pogaństwu
wytykasięnastępnieniemoralność.Ogólnierzeczbiorąc,dlaautora
PaństwaBożegoistotnajeststrategiaetyczna,jednakgdyprzycho-
dzidoosąduwątpliwychwedleówczesnychstandardówczynów
patriarchów(np.AbrahamausiłującegozabićIzaaka),mówisięli
tylkootajemnicyiniedocieczonych,choćzapewnemądrychwyro-
kachopatrzności.Strategiaetycznakrytykipogaństwakoncentruje
sięwokółsferyseksualnej,Augustynzdajesiępodlegaćjakiejśfik-
sacjierotycznej.Celempozytywnymetycznejkrytykipogaństwa
jestustalenie,którareligiagwarantujeszczęście,bowłaśnienanim
maczłowiekowizależećszczególnie;alejeślimatobyćmotywacją
rozumuposzukującegowiary,torozumtenjestheteronomiczny,
kierujesiępragnieniemosiągnięciastanuprzyjemnościnajwyższej
–Augustynjestprzetokryptohedonistą2.Mitologiapogańskanie
zostajewięcrozbitajakomitologia,jakozbiórnarracjitworzących
tożsamośćzbiorowości.Zostajeusuniętawcień,ustępujemiejsca
śniezdawałonsobiesprawęzrealnościporządkuBoskiego,któregosprawczośćjest
niezależnaodczłowieka.
2JanStachniukuznałbytenfaktzamocnyargumentzasłusznościąwłasnejteorii
wspakulturykrzyża.
22
