Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Naródinacjonalizmjakokluczinterpretacyjny
15
lubdanegoobszaru?CzyteżmożnamówićrównieżonarodachDelitar-
nych”?(np.onarodziepolskimprzedXIXw.)
4.ProblemDobywatelstwa”-czyonarodziemożnamówićtylkowtedy,gdy
jegoczłonkowiesąrównocześnieobywatelami,gdymająwpływnarządy
wswojejwspólnocie?Innymisłowy,czykoncepcjenaroduinacjonalizmu
sąnaturyzasadniczopolitycznej,czyteżgłówniekulturowej?
5.Problemideologii:czynacjonalizmjestzjawiskiemtakimjakinneideolo-
gie,czyteżstanowiformęświeckiejwzględniepolitycznejreligii?
6.Problemziemiojczystej:wjakimstopniuprzywiązaniedohistorycznej
ojczyzny,tj.kolebkidanegonarodu,jestproduktemnowoczesnegopań-
stwaiświadomejstrategiijegoelit,awjakimzakresiewynikazpierwot-
nychprzekonańdanejwspólnotyijejpamięcihistorycznej?
7.Problemetniczności:jakważnesąwięzietnicznedlawspółczesnychna-
rodów?13
Pytaniatenawiązujądodwóchkluczowychzagadnieńdebatonarodzie.
Czynarodysąbytemnaturalnym,albowiemludziewsposóbprzyrodzony
odczuwająpotrzebęidentyfikacjizwielkąwspólnotązwanąnarodem-jak
chcąjednibadacze;czyteżsąonetworemświadomiebądźmimowolnieskon-
struowanym:przezludzilubpaństwa-jakuważająinni?Isprawadruga:
czynarodypowstaływepoceprzemysłowejipoprzemysłowej,tojestwXIX
iXXw.,jakmniemajątzw.moderniści,czyteżmajądawniejszekorzenie,co
głoszątzw.perenialiści?Przyjrzyjmysiębliżejtymnurtom.
Perenialiści,reprezentowanigłówniewśrodowiskachhistoryków,uważa-
ją,żenarodyistniaływkażdymokresiehistorii,awielewspółczesnychnaro-
dówistniejeoddawna.ZdaniemSmitha,nurttenmadwieodmiany:pierwsza
znichkoncentrujesięraczejnaideidługiegotrwania,zgodniezniąkorzenie
częścinarodówsięgajączasówśredniowieczaalbonawetstarożytności.
WdrugiejodmianieperenializmuakcentujesięideęDpowtarzalnegotrwa-
nia”-poszczególnenarodyzmieniająsięwczasieimającharakterhistorycz-
ny.Innymisłowy:rodząsięiginą.Samozjawiskojednakistniałozawszeima
charakteruniwersalny14.
Zperenializmemczęsto,choćniezawsze,łączysiętzw.prymordializm,
czyliprzekonanie,żepodziałnanarodyimyśleniewkategoriachnarodowych
macharakternaturalny,awynikatozprzyrodzonychludziomzachowań,
emocjiipoglądów15.Takwięcnarodypowstająwskutekspontanicznychpro-
cesównarodowotwórczychiniesątworamiprzypadkowymi.
WklasyfikacjiSmithaprzeciwnepoglądyprzyjmująmoderniści.
13Zob.MontserratGuibernau,JohnHutchinson,HistoryandNationalDestiny,DNationsand
Nationalism”2004,nr1-2.
14AnthonyD.Smith,Nacjonalizm,Warszawa2007,s.7-72.
15Tamże,s.73-79.
