Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Rozdział2.Głównekierunkiewolucjikoncepcjizarządzania
podziałupracy.Pierwszezatem,cotrzebazrobićwkażdejorganiza-
cji,topodzielićcałyprocespracynajaknajmniejszeelementyiprzy-
dzielićjeposzczególnymwykonawcom.Wykonawcyci,mającwąski
ipowtarzalnyzakresczynności,szybkodochodządodużejwprawy
iwykonująswojezadaniaszybko,zzachowaniemwymaganychstan-
dardówjakościowych.AdamSmithniewymyśliłpodziałupracy,który
byłwpraktyceznanyistosowanyodniepamiętnychczasów;sformu-
łowałnatomiastprawo,którejegozdaniempowinnobyćstosowane
wkażdychwarunkachiwjaknajwiększymstopniu.
CaływiekXIXupłynąłpodznakiemposzukiwaniamożliwości
pogłębianiapodziałupracy,coskłoniłoAlexisadeTocquevilledo
sformułowanianastępującejuwagi:nKiedyrobotnikstaleiwyłącznie
wytwarzatylkojedenprzedmiot,dochodzizczasemwwykonywa-
niuswejpracydowyjątkowejzręczności.Zatracaonjednakprzytym
ogólnązdolnośćkierowaniaswojąpracą.Stajesięzkażdymdniem
zręczniejszy,alezarazemcoraztomniejprzedsiębiorczy,takżemożna
powiedzieć,iżczłowiekulegadegradacji,wmiaręjakdoskonalisię
robotnik”12.
Tegorodzajuwątpliwościzwiązanezpodziałempracybyłyjednak
wówczasbardzorzadkie,toteżwysiłkizmierzającedoposzukiwania
najdalejposuniętegopodziałupracyzostaływkońcuuwieńczonesuk-
cesem.NapoczątkuXXw.HenryFordzastosowałwswojejfabryce
samochodówwStanachZjednoczonychsłynnątaśmęprodukcyjną,
któraumożliwiłapodziałpracysięgającypoziomuruchówelementar-
nych,czylitakich,którychjużniedasiępodzielićnamniejszeelemen-
ty.Naruchomejtaśmieumieszczonebyływodpowiedniejkolejności
rozmaitedetalebędąceprzedmiotempracy,awzdłużtejtaśmyznajdo-
wałysięstanowiskarobotników,zktórychkażdymiałdowykonania
tylkojednąprostączynność,np.nałożenienakrętkinaśrubę,którąpo-
wtarzałprzezcałydzieńswojejpracy.
12
Cyt.za:W.G.Bennis,Rozwójorganizacjiilosybiurokracji,[w:]Zachowanie
człowiekaworganizacji,red.W.E.ScottiL.L.Cummings,t.I,PWN,Warszawa
1983,s.442.
