Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Metodaanalizysłowotwórczej
31
zkonkretnymiformacjamiwspólnewszystkimtaktworzonymderywatom
znaczeniestrukturalne”[Michalewski1987,s.130].Próbazestawieniaatrybu-
tywnej,wielomotywacyjnejformacjitalerzówka,któramogłabyćutworzonaza
pomocąformantu-ówkaodrzeczownikatalerz(makrolelaktaleźe)albo
formantu-kadziękiuniwerbizacjianalitycznejnazwy:bronatalerzowa,zpo-
dobniezbudowanymiderywatami,należącymidotejsamejkategoriisłowotwór-
czo-semantycznej,występującymiwgwarachziemiłęczycko-sieradzkiej,nie
dałaoczekiwanychrezultatów[zob.Jaros2002(1)].Trudnowskazaćtyprelacji,
którypozwalałbyzinterpretowaćwiększąliczbęformacji.Dziejesiętakdlatego,
żezarówno-ówkajaki-kasąformantami,któremogąmiećróżnąwartość
znaczeniowąitworzyćnowewyrazyodpodstaw,należącychdoróżnych
kategoriigramatycznych[zob.Grzegorczykowa,Puzynina1979,s.116–129;
144–147].Stosująctutzw.kryteriumstabilizacjiformantuwsystemie,uznaje
sięsystem(strukturęjęzykową)badanychgwar,czyli„właściwościmowy
ludowej,wynikającezodrębnegodanejgwarzewłaściwegorozwojujejelemen-
tów–fonemów,morfemów,względniekategoriigramatycznych”[Dejna1989,
s.29]zapunktodniesienia.Porównanierelacjiformalno-znaczeniowych,
istniejącychmiędzywyrazamiwświadomościużytkownikówgwardosystemu
językaogólnopolskiego,awięcweryfikowanieludowychparafraznapodstawie
definicjizawartychwsłownikachpolszczyznyogólnej,prowadziłobydo
przyjęciapewnegoschematu,nieoddającegoswoistychcechsłowotwórstwa
gwarowego(funkcjonalnego)
11.Zgodnieztymzałożeniem,niektórerzeczowni-
ki,dlaktórych,wedługobiektywnejanalizyformalnej,istniejemożliwośćróżnej
interpretacji,aludoweparafrazywskazujątylkojednąpodstawę,traktujesię
jakoderywatyojednymkierunkumotywacji.Sątonajczęściejrzeczowniki
genetyczniepostadiektywne,wktórychdoszłodotzw.przeskokumotywacyjne-
gowwynikupojawieniasięwtórnejrzeczownikowejmotywacji,zastępującej
pierwotnąprzymiotnikową,np.kieratówka
kierat(nie:
młocarniakierato-
wa),drucianka
drut(nie:
pałkadruciana)itp.
Kiedyzawiedziekryteriumbliskościznaczeniowejwyrazówiwyżejzasto-
sowanekryteriumstabilizacjiformantuwsystemie,hierarchizacjimotywacji
możnadokonać,uznajączabezpośredniąmotywacjęformalnieprostszą[GWJP,
s.386].Wskazywanienajbliższejformalniepodstawyjakogłównej,wodnie-
sieniudowszystkichludowychnazw,dlaktórychstwierdzonoistnieniewięcej
niżjednejmotywacji,budzipewnewątpliwości.Okazujesię,żewniektórych
wypadkachjesttoniemożliwedozrealizowania,awodniesieniudoniektórych
znichkoniecznejestprzyjęciedodatkowychelementówweryfikacyjnych.
11Natakieniebezpieczeństwowstosunkudobadańskładniifonetykigwarzwróciłwcześniej
uwagęW.Doroszewski[1970,s.121].Wsprawie„słowotwórstwafunkcjonalnego”zob.S.Gala
[2000(1)].
