Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kondycjapostludzkaiposthumanizm,októrychodzi
Nussbaum
40
,którąwskazujeBraidotti
41
,dotejgrupymożnarównieżzaliczyć
takichmyślicieli,jakJürgenHabermas
42
czyFrancisFukuyama
43
.Odtrans-
humanistówodróżniaichniepokójdotyczącyzagrożeńzwiązanychzrozwo-
jemtechnicznym.Zmianytechnologicznesątupostrzeganeprzedewszystkim
wkategoriachzagrożeńdlarelacjimiędzyludzkichikondycjisamegoczłowie-
ka.NaprzykładautorKońcaczłowieka,drżącprzedmożliwościamibiotechno-
logicznychulepszeń,pisze:Dchcemychronićnaszązłożoną,wytworzonąprzez
ewolucjęnaturęprzeddokonywanymiprzeznassamychpróbamimodyfika-
cji.Niechcemyniszczyćjednościaniciągłościnaturyludzkiejwrazzoparty-
minaniejprawamiczłowieka”
44
.
Mimoróżnicobiegrupypodzielajązałożenia,naktórychprzekroczeniumi
zależy.Chociażmająinnestanowiskanatemattego,cooznaczazachowanie
człowieczeństwa,obiestronyzachowująpodstawowąstrukturęantropocen-
tryzmu:autonomia,wartości,rozum,sprawczośćsątylkopojednejzestron
granicymiędzyludźmiinie-ludźmi.Podstawowaróżnicamiędzynimipole-
ganarozumieniuiwartościowaniukonsekwencjispołecznychzwiązanychze
zmianamitechnologicznymi.Chociażtepodejściapozwalająproblematyzo-
waćwieleprzemianzwiązanychzkondycjączłowieka,atakżedająimpulsy
myśleniupedagogicznemu
45
,toniepozwalająnaprzekroczenieantropocen-
tryzmupedagogicznego.Więcej,podzielającjegopodstawowąantropologię,
niesąwstaniewskazaćjegosłabości.
Wzwiązkuzpowyższymprzyjąłemdwiecechy,którymichcęodróżnić
posthumanizm,oDktórytuchodzi”,odinnychstanowiskwsporzeopost-
ludzkąkondycję.Pierwszatokrytycznapostawawobecantropocentryzmu
idualizmówzachodniejfilozofii(kultura–natura,ludzkie–pozaludzkie,pod-
40
Zob.M.C.Nussbaum,Wtrosceoczłowieczeństwo.Klasycznaobronareformykształcenia
ogólnego,przeł.A.Męczkowska,WydawnictwoNaukoweDolnośląskiejSzkołyWyższej,
Wrocław2008.
41
R.Braidotti,Poczłowieku,dz.cyt.
42
J.Habermas,Przyszłośćnaturyludzkiej.Czyzmierzamydoeugenikiliberalnej?,przeł.
M.Łukasiewicz,WydawnictwoNaukoweScholar,Warszawa2003.
43
F.Fukuyama,Koniecczłowieka.Konsekwencjerewolucjibiotechnologicznej,przeł.B.Pie-
trzyk,WydawnictwoZnak,Kraków2005.
44
Tamże,s.227.
45
Zob.M.Klichowski,Narodzinycyborgizacji,dz.cyt.;M.Lipowicz,Ulepszenieczłowie-
kapoprzezjegourzeczowienie?Pedagogicznaantropologiawobecwyzwańliberalnejeuge-
nikiitranshumanizmu,w:Rzeczy–Kultura–Edukacja,M.Chutorański,A.Makowska
(red.),WydawnictwoNaukoweUniwersytetuSzczecińskiego,Szczecin2019.
25
