Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Ewolucjanieważnościjakokategoriiprawnej
29
zezwalającejnazaczepienieczynnościprzezzainteresowanypodmiot35.
Ważnośćczynnościprawnej36ocenianozperspektywychwilijejdoko-
nania.Uznawano,żento,coodpoczątkujestwadliwe,niemożeuzyskać
uzdrowieniazbiegiemczasu”37.Paremiataodzwierciedlapogląd,że
konwalidowanienieważnejczynnościprawnejjestsprzecznezsamym
pojęciemnieważności38.Czynnośćprawnawprawierzymskimmo-
głabyćważnaalbonieważnawedługschematunwszystkoalbonic”39.
Wynikającązbrakuwymaganychprzesłanekwadliwośćczynności
prawnejłączonozeskutkiemnieważnościbezwzględnej.Nieważność
następowałazmocyprawa.Czynnośćbyłanieważnajużwchwilijej
dokonywania(skutekextunc),zaśskuteknieważnościodnosiłsiędo
wszystkichzainteresowanychpodmiotów40.
Rzymianieniestworzylianiterminutechnicznego,anidefinicjiprocesu,
któryniezostałnigdywpełniskodyfikowany41.Wpływnaukształtowa-
niezasadiinstytucjiprocesowychwywierałapraktyka,uwzględniano
równieżpotrzebyżyciowe,zjednoczesnymposzanowaniemzwyczajów
itradycji42.Pojęcienieważnościznalazłojednakswojeodzwierciedlenie
wprocesie,mimożeniestworzonocałościowejteoriisystemuśrod-
35
Szerzejzob.R.Taubenschlag,W
.Kozubski,Historiaiinstytucjerzymskiegoprawa
prywatnego,Warszawa1947,s.89in.;T.Giaro[w:]W
.Dajczak,T.Giaro,F.Longchamps
deBérier,Praworzymskie.Upodstawprawaprywatnego,Warszawa2009,s.133in.
36
Juryścirzymscywyrażaliprzekonanie,żeczynnośćprawnaniemożebyćzłożona
podwpływembłędu,podstępuaniprzymusu,jakrównieżniemożebyćsprzecznazobo-
wiązującymporządkiemprawnymiprzyjętymiwartościamimoralnymi.Zob.W
.Wo-
łodkiewicz,Europaipraworzymskie...,s.514.
37
Quodabinitiovitiosumest,nonpotesttractutemporisconvalescere-Paulus
D.50,17,29.Por.W
.Osuchowski,Zarysrzymskiegoprawaprywatnego,Warszawa1962,
s.234in.;M.Kaser,Dasrőmische...,s.230.
38
Por.S.Grzybowski,Orzekomejkonwalidacjinieważnejczynnościprawnej,
RPEiS1974/3,s.45.Praworzymskieprzewidywałojednakwyjątkiodogólnejzasady.
Zob.A.Szpunar,Okonwalidacjiwadliwychczynnościprawnych,PiP2002/7,s.7.
39
Zob.T.Giaro[w:]W
.Dajczak,T.Giaro,F.LongchampsdeBérier,Praworzym-
skie...,s.135.
40
Por.M.Kuryłowicz,A.Wiliński,Rzymskieprawoprywatne.Zaryswykładu,
Kraków2001,s.134in.
41
Szerzejzob.W
.Litewski,Rzymskieprawo...,s.448in.
42
Por.E.Gintowt,Rzymskieprawoprywatnewepocepostępowanialegisakcyjnego
(oddecemwiratudolexAebutia),Warszawa2005,s.4in.
