Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
(Nie)zapomnianyczararcydzieł…
ballady,gdyżnmówisięoniejwtoniesatyrycznym,zupełnieodbiegającymod
nastrojupozostałychutworów”10,wreszciewyeksponowaniehumorystycznej
ballady,wzorowanejnaSchillerze,apominięciewierszyprogramowychwpub-
likacjinWandy.TygodnikaPolskiego”(1822)11.Niktjednakdotądniezwrócił
uwaginato,żelokalnie,wtejczęściEuropyporzekadłouniwersalnezostało
przekształconewbliższezaściankowi:nwszystkiedrogiprowadządokarczmy”
-niktniezauważył,boniezostałotowyrażoneexpressisverbis.
UważnyCzytelnikspostrzegłzapewne,żezabrakłowpoprzednimakapicie
opiniiwymienionegoniemalnasamympoczątkuKleinera,aleteżjegopodej-
ściudointeresującejnastukwestiiwypadapoświęcićodrębnyakapit.OPani
Twardowskiejwimponującejrozmiaramimonografiiznalazłysięzaledwiecztery
uwagi.Popierwszeidrugie,wtekściegłównym,gdyporzucarozbudowane
kontekstyŚwiteziiprzechodzidotejwłaśnieballady,Kleinerpisze:nZatojuż
nieigraszka,leczzabawaszeroka,nieuśmieszek,aleśmiechniepowstrzymany
władawPaniTwardowskiej”12iprzywołujedalejkontekstwyzyskiwaniaprzez
KrasickiegofantastykiwMyszeidos:njaktamośmieszaniecudutchnieduchem
Voltaire)a,taktutajpowiedzenie:«TakarczmaRzymsięnazywa»”13.Zdanieto
opatrujeważnymprzypisem:nWredakcjipierwotnejbyłojeszczeinneukłucie
podadresemKościoła:nieszewcowiwytaczaTwardowskizełbawódkęgdańską,
ale-księdzu”14.Potrzecie,natejsamejstronie,Kleinerkonstatuje:nRękawiczka
[opodtytulePowiastka.(ZSzyllera)-M.P.]zaśniedarmosąsiadujewzbiorze
balladzPaniąTwardowską”15.WreszciewPrzeglądzietreścispostrzegam,cie-
sząceokobadaczatwórczościSłowackiego,sformułowanie:nPaniTwardowska
groteskąwduchuw.XVIII”16(jest,coprawda,nwduchu”
,anienzDucha”
,słyszy-
myjednakniekiedyto,cochcemyusłyszeć).Zdotychczasowej,pobieżnejanalizy
wynika,żezarównodlanajwybitniejszychdziewiętnastowiecznychnaszych
10J.-J.Charles-Maisani:AdamMickiewicz.Studiumpsychologiczne.Oddzieciństwado
nDziadów”częścitrzeciej.Przeł.A.Kuryś,K.Marczewska.Warszawa1996,s.210,przyp.15;
nas.314autorwspominajeszczewśródmotywówzżyciaosobistegopoetyndiabelskie
historieopowiadanewżartobliwejformie”
.
11J.Ławski:Wojnaodyzballadą.PrzypadekAdamaMickiewicza.W:Romantyczne
repetycjeipowroty.Red.A.Czajkowska,A.Żywiołek.Częstochowa2011,s.167.
12J.Kleiner:Mickiewicz.T.1:DziejeGustawa.Wyd.popr.Konsultacjanaukowa
C.Zgorzelski.Lublin1995[wyd.1-Lwów1934;wyd.2-Lublin1948],s.315.
13Tamże.
14Tamże.ZbliżasięwięcMickiewiczwwersjizłagodzonejdoinspiracjifolklorystycznej:
nPijejakszewc”(Księgaprzysłów,przypowieściiwyrażeńprzysłowiowychpolskich.Wybór
ioprac.S.Adalberg.Warszawa1889-1894,s.387;jakpodajeparemiograf,przysłowie
pochodzizrękopisuJackaIdziegoPrzybylskiego,żyjącegowlatach1756-1819).
15Tamże,s.315.
16Tamże,s.609.
