Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
Nowe„Treny”?PolskapoezjażałobnapoIIwojnieświatowejatradycjaliteracka
czterdziestoletniejkurtyzany,którazażołnierzamirzymskiejlegiizawędrowała
doBrytanii.Figuracjajestobronąnaturyprzedmyśląonieuchronnościśmierci:
służyunieruchomieniuczasuwprzestrzeni64.O„skamienieniuczasu”nana-
grobnychpłytachRzymian,którymniedanabyławiarawBożąekonomięzba-
wieniaikreswszelkiegoprzemijania,piszeZ.Mikołejko65.Curatiachciałabyć
przedstawionapodczasuczty,wspartanapoduszkach,skrytazakonwencją66.
Ekfrazawspółczującoobnażasmutekjejżycia,smutek,którypodstarzałakurty-
zanapragnęłaukryćstarannieobmyślonymnagrobkiem67.Wyrzeźbionawka-
mieniupostaćnieuśmiechasię:„Samotnytrwajejbankiet”.Curatiachciaławi-
dziećwśmierciucieczkę,leczwspółczesnypoetaniedajejejnadziei:„Delfiny
ilwymorskieoznaczajądalekąpodróż/choćstądbyłotylkodwakrokidopie-
kła”.Życiejestprzedpieklem,czyśmierćwyzwala–niewiemy.
E.Tkaczyszyn-Dycki,poetapokrewnypoprzezzanurzeniewprzestrzeni
funeralnejJ.M.Rymkiewiczowi68,takżeodtwarzainskrypcjęnagrobną,by
wpisaćwniąegzystencjalnąrefleksjębędącąpróbąpocieszeniawżałobie.We-
długarchetypicznychwyobrażeńsentobratinauczycielśmierci:
nalubelskimcmentarzu
jesttak26listopada
1985rokuzmarłmłodzieniec
młodzieniectenmiałimię
zesnuakto
maimięzesnu
temusięniedłuży
rozmowazPanem
(XXXVII.Inskrypcja,KPP,46)69
Wewszystkichprzywołanychprzypadkachepitafiumstajesięgatunkiem
odnowionym.Graintertekstualnychnawiązańoznaczaruchzapożyczania
znaczeńiwzbogacanienimiwzorugatunkowego,coprowadzidoumniejsze-
niawagitakichcechgenomujakepigramatyczność(wyjątek:Jaworski,Zadu-
ra),posługiwaniesiędystychemelegijnym(naszerokąskalęstosujego
wswychwierszachtylkoJ.M.Rymkiewicz),atakżepanegiryzm(tuostatnim
64Por.uwagiR.Debray,Narodzinyprzezśmierć,przeł.M.Ochab,[w:]Wymiaryśmierci,wybór
iwstępS.Rosiek,Gdańsk2002,s.243–264.
65Zob.:Z.Mikołejko,Kilkasłówoumarłej,„Twórczość”1998,nr6,s.84–104;przedrukw:te-
goż,Śmierćitekst.Sytuacjeostatecznewperspektywiesłowa,Gdańsk2001,s.36.
66J.Brzozowskiwłaśniewobnażeniutejkonwencji,wnaruszeniuspokojuzmarłejwimię
prawdyocalającejjejpodmiotowość,widzisenswierszaiważnyelementprogramupoetyckiego
Herberta,wykrystalizowanegowNapisie(por.:J.Brzozowski,AntykHerberta,[w:]Topikaantyczna
wliteraturzepolskiejXXwieku,red.A.BrodzkaiE.Sarnowska-Temeriusz,Wrocław1992,s.101–102).
67Podobnypietyzmwodtworzeniunagrobnegopomnika–gestudłoni,uważnegospojrzenia
rzymskiejniewolnicy–odnajdujęwSteliżałobnejJ.Hartwig(Wybórwierszy,Warszawa2000,s.283).
Utworypoetkiprzytaczaćbędęztegozbioru,zaznaczająctoskrótemWWinumeremstrony.
68„Wszędzieśmierć”–piszeowierszachpoetyA.KalbarczykwrecenzjiPrzychodziszdomnie
jakrobak,„Kresy”1991,nr6,s.142.
69WierszeE.Tkaczyszyna-DyckiegopodajęzazbioremKamieńpełenpokarmu.Księgawierszyzlat
1987–1999,Izabelin1999,sygnowanymskrótemKPP;cyfryposkrócieoznaczająnumerstrony.
