Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
60
II.Długietrwanie
WielbicielF.Nietzschego,AlexanderTillewzywałdoprzezwyciężeniapętają-
cegoczłowiekabalastuhumanizmu,moralności,sugerujączastosowanie
wichmiejscezasadselekcji.Nauwagęzasługujądoświadczeniazpocząt-
kówXXw.,WillibaldaHentschella,któryzałożyłnieudanąostatecznieho-
dowlęnowychludzirasygermańskiej,Mittgart,orazpodobnyeksperyment
niemieckiegoantysemity,wydawcyTheodoraFritscha.70
TakjakOświeceniewyznaczałokanonynowegoczłowiekarewolucjifran-
cuskiej,takXIX-wiecznyrasizm,antysemityzm,nacjonalizm,odcisnąłswe
piętnonamodeluidealnymwujęciufaszystowskim.Szerokośćplanówza-
kładającychstworzenienowegoporządkunietylkopaństwowegoispołecz-
nego,aletakżeogólnoświatowego,iwewnętrznegoładujednostki,wymagała
skrajnegowoluntaryzmu.Totalnośćprzemianpodjętychprzezfaszystów,
szczególniewichnurcienazistowskim,obligowałakoniecznośćstworzenia
nowegoczłowieka,któryodpowiadałbyzałożeniomibyłzdolnydonatych-
miastowejaplikacjizasadaksjologiiiideologiiwżyciespołeczne.Zgodnie
zkoncepcjątopaństwobrałonasiebieodpowiedzialnośćzaszczęścieido-
skonałośćjednostki.Obraznowegoczłowiekaczęstogościłwprzemówie-
niachAdolfaHitleraiinnychnazistowskichdygnitarzy,którzyokreślaliten
programnawetmianemnaczelnegozadaniadwudziestegowieku.Narodziny
nowejwarstwypanówpozwolićmiałynaziszczeniesięplanówkierowania
nietylkoNiemcami,alewręczcałymświatem.71Zafascynowanypoczątkowo
nazizmemniemieckipisarz,GottfriedBenn,przekonywał:chodziopoja-
wieniesięnowegotypubiologicznego,historiapodlegabowiemmutacji
idążydowyhodowanianowegonarodu.OsiągniętajużwIIIRzeszynaro-
dowaformasocjalizmudaćmiałaludziomnowepoczucieinowysensżycia.
DlaG.Bennanazizmtoniekolejnymodelrządzenia,alewłaśnienowawizja
człowieka.72
ogłosiłwTakorzeczeZaratustra,żeczłowiekwinienzniknąć,jestbowiemczymś,coprzezwy-
ciężonymbyćwinno[...]człowiekjestmostem,aniecelem.Cyt.za:ibid.,s.455.Por.także:
B.G.Rosenthal,NewMyth...,s.9_10.
70E.Dmitrów,op.cit.,s.68_69,381_382;K.Uzarczyk,op.cit.,s.42.NazwaMittgart
wywodzisięzmitologiistarogermańskiej.
71J.C.Fest,op.cit.,s.479.T.Filipiak,Politycznaispołecznadoktrynafaszyzmu.
Głównezałożeniaiinterpretacje,Warszawa1985,s.183.Przedstawionytuzostałprojektna-
zistowski,pomimożepóźniejszywobecfaszyzmuwłoskiego,alejestbardziejwyrazistyizna-
czący.Natematmodeluosobowegowfaszyzmiepatrztakże:A.Ignatowicz,P.Rozwa-
dowski,Wzorceosobowewsystemachtotalitarnychjakopróbazaprzeczeniachrześcijań-
skiejwizjiczłowieka(naprzykładzieIIIRzeszy),[w:]Kulturachrześcijańskawzjednoczonej
Europie,podred.T.Sikorskiego,A.Dymera,Szczecin2007,s.175_184.
72K.Kraus,GottfriedBennajęzykpropagandy,[w:]Wobecfaszyzmu,oprac.H.Orłow-
ski,Warszawa1987,s.54_58;H.Orłowski,LiteraturawIIIRzeszy,Poznań1979,s.367.
HermannRauschningwkładawustaHitlerasłowa:Podwzględembiologicznymczłowiek
znajdujesięwpunkciezwrotnym.Zaczynasiękrystalizowaćnowygatunekczłowieka,rozu-
mianyjaknajbardziejwprzyrodoznawczymsensiemutacji.[...]StaryCzłowiekdokonażywota
wzdegenerowanychformach.Natomiastcałasiłastworzeniaskoncentrujesięwnowymga-
tunkuludzkim.[...]Narodowysocjalizmtowięcejniżreligia_towolanowegostworzenia
człowieka.H.Rauschning,RozmowyzHitlerem,Warszawa1994,s.261_263.Por.
J.C.Fest,op.cit.,s.171.Bezwzględunato,czytekstH.Rauschningabędziemyrozpatrywa-
lijakowiarygodnyczyfikcyjny,tozawartetamzałożeniaaksjologicznepotwierdzająsięrów-
nieżwinnychprzekazach.Pożądanytypidealnegoczłowiekaprzywołałm.in.HansF.Günther,
przedstawicielteoriirasy:jasnowłosy,wysoki,odługiejczaszce,wąskiejtwarzy,zwyraźnie
zaakcentowanympodbródkiem,wąskimnosemowąskiejnasadzie,miękkich,jasnychwło-
