Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.KomisariatdoSprawPolskich
37
PróchniakiEdmundSemilprzyjeżdżaliwmiędzyczasiedouchodźcówzebranych
wOrszy,gdziesytuacjabyłanajcięższa,inamiejscupertraktowalizwładzamigra-
nicznymi.OstatecznieudałoimsięwymócnaNiemcachwpuszczeniedoPolski
rodzinzmałoletnimidziećmiichorychniecierpiącychnachorobyzakaźne65.
Całyczasjednakusiłowanoprowadzićwśróduchodźcówakcjępropagandową.
Leszczyński,którywredagowanymprzezsiebiepiśmiezamieszczałwłasne,pełne
patosuwierszerewolucyjno-agitacyjne,jakiinnipolscykomuniściliczyłnapowrót
dokrajurzesznzrewolucjonizowanychuchodźców”
.Wierzono,żecinkorzystając
zdoświadczeńrosyjskich,stanąsiędrożdżamirewolucjipolskiej”66.
PolscykomuniściwRosjibyliprzekonani,żerewolucjaniemożeominąćPolski.
WzwiązkuztymnaIIINadzwyczajnejKonferencjiGrupSDKPiLwRosjizor-
ganizowanejwdniach11-12listopadaprzyjętostanowisko,żewpracypartyjnej
należyskupićsięnakraju,apracawRosjimazazadanieprzygotowaćkadrydla
wznieceniaipokierowaniarewolucjąwPolsce.Dokrajuzamierzanowysłaćorga-
nizatorówiagitatorów,ajednymznajważniejszychpostanowieńKonferencjibyła
decyzjaoprzeniesieniuzMoskwydoMińskasiedzibyCKWgrupSDKPiLwRosji,
wrazzredakcjąnTrybuny”
,naczelnegoorganugrupSDKPiLwRosji.Partiaprzynaj
-
mniejodgrudnia,wporozumieniuzRKP[b],starałasięprzenosićnazachódpod-
stawowekomórkiorganizacyjne,tzw.jaczejkipolskichbolszewików.Tymsamym
Mińskstawałsięnajdalejnazachódwysuniętąplacówkąagitacyjno-propagandową
polskichkomunistów67.Zmateriałówpolskiegowywiaduwynika,żewtymczasie
KomisariatwysłałdoPolskin20milionówrubli,dużobibuły”
,terrorystów,którzy
mielidziałaćpodegidąLewicyPPSorazprzeszkolonychwMoskwieagitatorów
mającychzazadanieagitowaćzwłaszczawśródnauczycieliszkółludowych68.
Wrazzreemigracjąpolskichuchodźcówirepatriantóworazrozwojemiutrwa-
laniemradzieckiejadministracjikurczyłysięteżzadaniaikompetencjeKomisa-
riatudoSprawPolskich.WydziałKomisariatuzajmującysięreemigracjązostał
włączonydoCentralnegoKolegiumdoSprawJeńcówiWygnańców;równocześnie
postępowałoprzekazywanieszkolnictwapolskiegowRosjipodzarządLudowego
KomisariatuOświaty,sprawopiekispołecznejpodzarządLudowegoKomisa-
riatuSprawSocjalnychiUbezpieczeń,asprawwojskowychsztabowiZachodniej
Dywizji,októrejbędziemowadalej.Kwestiepaszportowo-konsularnepozosta-
waływgestiiPrzedstawicielstwaRadyRegencyjnej69.Wzwiązkuztymnastąpiła
65S.S.Nicieja,dz.cyt.,s.145-146.
66Tamże,s.151,167.
67Tamże,s.152;A.Achmatowicz,dz.cyt.,s.176.
68
PilsudskiInstituteinNewYork(dalej:PINY)ArchiwumMichałaMościckiego#75(dalej:
AMM)10k.17-18.
69
SytuacjaPrzedstawicielstwa,naczelektóregostałLednicki,skomplikowałasiępo16listo-
pada1916r.,kiedyPiłsudskiwdepeszydorządówStanówZjednoczonych,WielkiejBrytanii,
Włoch,Francji,JaponiiiNiemiecinwszystkichpaństwwojującychineutralnych”notyfikował
