Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RękopisznalezionywSaragossieł
29
CodofilozoficznegointerpretowaniaświatajesttedyRękopis
dokumentemsceptycyzmu,obejmującegonietylkofantastyczność
itajemnice,aleimetodyichracjonalnegofloswajania”.Jeślirazjesz-
czespróbujemywrócićdosprawkompozycjidzieła,uznamy,być
może,żestrukturalnymodpowiednikiemowegosceptycyzmujest
dezorientacja,wjakąwprowadzonyjestniejednokrotnieodbiorca
tekstuRękopisu28.Zacytujmytumetatekstowykomentarzgeometry
Velasqueza:
Jakkolwiekcałąuwagęzwracamnasłowanaczelnika[tj.Ava-
dora],niemogęprzecieżschwytaćwnichnajmniejszegozwiąz-
ku.Wistocieniewiem,ktomówi,aktosłucha.Tumargrabiade
ValFloridaopowiadacórceswojeprzygody,któraopowiadaje
naczelnikowi,atennamznowujeopowiada.Toistnylabirynt.
Zawszezdawałomisię,żeromanseiinnedziełapodobnegoro-
dzajuwinnybyćpisanewkilkukolumnach,nakształttablicchro-
nologicznych.29
Wynikałobystądprzeświadczenie,że-mówiącniecoinnym
językiemaniżeliwpisanywtekstVelasquez-romanswielowątko-
wy,azatemzbliżonydolicznychpowieścipóźniejszych,uznać
należyzadostarczającyodbiorcylepszejorientacjiniżfllabirynto-
wa”powieśćszkatułkowa.Zcytowanejzaśuprzedniowypowiedzi
geometrywnioskowaćbymożna,żeówwewnątrztekstowykomen-
tatorpreferujepowieśćwolnąodzabiegówdechronologizacyjnych.
Komentarztenwszakżefigurujewtekścienaprawachsygnałueks-
ponującegofakt,iżistniejąreguły,któreteksttenprzełamuje.
Rękopisjestbowiemczęstokomponowanywbrewchronologiizda-
rzeń,a-coowieleważniejsze-poetykajegopoleganadezorien-
tującympołączeniu(czypomieszaniu)zasadszkatułkowościibar-
dziejnowoczesnejpowieściowejciągłości.Jeśliideałempowieści
fldobrzeskomponowanej”byłby,zgodniezewskazówkamiVela-
squeza,utwórzapewniającywkażdympunkciewłaściwąorienta-
cję,tj.możliwośćuschematyzowaniapartiijużodczytanych,to
Rękopisjestprzeciwieństwemowegowzorca:posiadaniewświa-
domościwkażdejfazietekstuorientacjinatematpunktu,wktó-
28
Zob.F.-M.Rosset,op.cit.,s.58;L.Dällenbach,op.cit.,s.145-146;
B.Romberg,op.cit.,s.64.
29
J.Potocki,op.cit.,s.335.
