Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
świątBożegoNarodzenia,niebyłiniejestjednolity-cechujegozróżnicowanie
przestrzenneiczasowe.Wniniejszejpracypominiętoróżniceterytorialnewda-
waniudzieciomprezentów,gdyżjaksądziAnnaZadrożyńska,uniemawiększego
znaczenia,żeludziewróżnychregionachPolskipraktykująróżniącesięmiędzy
sobązwyczajeiniezawszewidentycznychterminach.Różnicetedotyczącech
drugorzędnych.Niewpływająnaistotęznaczeń”39.
WprawnyCzytelnikzauważyzpewnościąprzewagęmateriałuźródłowego
datowanegonaprzełomXIXiXXwieku.Wynikatozfaktu,iżwrazzmijającymi
dekadamiXIXstulecia,znaczącowzrastałaliczbatekstówadresowanychintencjo-
nalniedodzieci(powiastki,historyjki,obrazki,poezja,wiązania,czasopismaitp.)
oraztytułówprasowychadresowanychwtymczasiedodorosłych,atakżepopula-
ryzowałasiędagerotypia(fotografia),wtymrozwinęłasięfotografiapocztówkowa.
Napotrzebyanalizyproblematykizabawekdziecięcychwykorzystanonastę-
pująceźródłapisane:poradnikipedagogiczne,wychowawczeihigieniczne(znaj-
dujemywnichradywdziedziniedoboruzabawek,informacjenatematznaczenia
wychowawczegozabawekdladzieciwokreślonymwieku),prasępedagogiczną,
kobiecą,rodzinną,społeczno-literacką,dziecięcą(tutaj,szczególniewokresie
przedświątecznymzamieszczanoporadyzzakresudoboruzabawek,recenzje
nowościrynkuzabawkarskiego,reklamyskładówzzabawkami,grafiki,powiastki,
historyjki,wzoryzabawekdosamodzielnegowykonania),cennikifabrykiskładów
zabawek(ukazywałyogółzabawekprodukowanychlubsprzedawanychprzez
danąfirmęwokreślonymokresieiichceny),kalendarze(poradyzdziedziny
doboruzabawekireklamy),literaturęwspomnieniowąipamiętnikarstwo(au-
torzywspomnieńopisywaliswojezabawkiświąteczne,ichrodzajeorazsposoby
wykorzystania),literaturędladorosłychiliteraturędladzieci(powieści,nowele,
powiastki,bajeczki,czyobrazkiiwierszyki-ichautorzychętnieiczęstoczynili
okresświątecznytłemdlafabułyutworówliterackich),atakżeźródłaikonograficz-
ne:fotografięiświątecznekartkipocztowe(ukazująrodzajezabawek,ichwygląd)
40
.
Zkataloguźródełpisanychnauwagęzasługujątekstyintencjonalnieadre-
sowanedodzieci.Literaturaorazczasopismakierowanedodziecistanowiąspe-
cyficznągrupęmateriałówbadawczych.Ichswoistącechąjestcelorazsposób
przekazu.TekstypisanedomłodegoodbiorcyzIIpołowyXIXipoczątkuXXwieku
sąnasyconedydaktyzmem,moralizatorstwem,prostą-podwzględemjęzyko-
rzędtouzachowanieuroczyste,wyrażającesięwsposóbsymbolicznyzapomocączynności,oracji
słownych,atrybutówwformiekostiumów,rekwizytów;towarzyszyróżnegorodzajuuroczystościom,
np.rodzinnym,religijnym”
,tradycjatouzespółwartości,wzoryzachowania,zasadypostępowania,
obyczajeiprzekonaniaprzekazywanezpokolenianapokolenie,utrwalonepoprzezwychowanie
wdomurodzinnym,wspólnociereligijnej,społecznościlokalnejlubnarodowej”
,za:A.J.Plucińska,
Polskiezwyczajerodzinne,Łódź2014,s.7.
39A.Zadrożyńska,Powtarzaćczas,s.65.
40
Por.D.Żołądź-Strzelczyk,I.Gomułka,K.Kabacińska-Łuczak,M.Nawrot-Borowska,Dzieje
zabawekdziecięcychnaziemiachpolskich,s.32-60.
16
