Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JoannęMinksztym
27
,MajęŁozińską
28
,TomaszaPruszaka
29
,czyAnnęZadrożyń-
ską
30
.Drugagrupaopracowańdotyczystudiówpoświęconychstricteświętom
BożegoNarodzenia.DoniejmożnazaliczyćrównieżtekstyzIpołowyXXwie-
ku-naprzykładWitoldaKlingera
31
,atakżerozważaniawspółczesnychbadaczy,
międzyinnymiMariiBorejszo
32
,HubertaCzachowskiegoorazIwonyŚwięch
33
,
ks.JózefaNaumowicza
34
,RóżyGoduli
35
,KatarzynySmyk
36
,czyAgnieszkiKo-
strzewyiHannyŁopatyńskiej
37
.
Wniniejszejksiążceautorkiwykorzystałyróżneźródłazbadanegookresu:
zarównopisane,jakrównieżikonograficzne.Ichanalizamasłużyćinterpretacji
historyczno-pedagogicznej,niezaśetnograficznej,etnologicznej,antropolo-
gicznej,czysocjologicznej,dlategoniezostanąwniniejszejpozycjipokazane
przemianywtradycjachizwyczajachbożonarodzeniowych,aniniebędzieuka-
zanezróżnicowanieterytorialneowychzmian
38
.Cyklświąteczny,wtymobchody
27J.Minksztym,Tajemniceobyczajówitradycjipolskich,Poznań2008.
28
M.Łozińska,Wziemiańskimdworze.Codzienność,obyczaje,święta,zabawy,Warszawa2011.
29
T.A.Pruszak,Oziemiańskimświętowaniu.TradycjeświątBożegoNarodzeniaiWielkiejnocy,
Warszawa2011.
30A.Zadrożyńska,Świętowaniapolskie,Warszawa2002.
31
W.Klinger,ObrzędowośćludowaBożegoNarodzeniajejpoczątekiznaczeniepierwotne,
Poznań1926.
32M.Borejszo,BożeNarodzeniewpolskiejkulturze,Poznań1996.
33
H.Czachowski,I.Święch,Wigiliaczasoczekiwaniaczasmagii.Komentarzwystawy,Toruń2000.
34Ks.J.Naumowicz,PrawdziwepoczątkiBożegoNarodzenia,Warszawa2014;tenże:Historia
świątecznejchoinki,Kraków2016.
35R.Godula,OdMikołajadoTrzechKróli,Kraków1994.
36K.Smyk,Choinkawkulturzepolskiej,Kraków2009.
37A.Kostrzewa,H.M.Łopatyńska,PrzewodnikpoBożymNarodzeniu,Toruń2014.
38
Wewspółczesnychzasobachleksykalnychwskazanychdyscyplinnaukowychniemajednej
definicjitakichpojęć,jak:zwyczaj,obyczaj,tradycja.Autorkipomijająowozróżnicowanieseman-
tyczne,gdyżniewpływaononapodjętąproblematykębadawczą.Dlaprzykładunależyprzywołać
wybranedefinicje.uObrzędowośćstanowizespółczynnościipraktykoznaczeniusymbolicznym,
uświęconychtradycją,określonychprzepisamitowarzyszącymipewnymuroczystościomnaprzykład
rodzinnym,religijnym,społecznym,czyteżpolitycznym.Zwyczajzaśjesttouświęconytradycją
sposóbpostępowaniawpewnychokolicznościach,charakterystycznydlapewnegośrodowiska,te-
renuczyokresu”
,za:B.Dymara,W.Korzeniowska,F.Ziemski,Dzieckowświecietradycji,Kraków
2010,s.71-72;ZofiaStaszczakuważaobrzędujakoindywidualneizbiorowedziałaniepodejmowanie
publicznieiuroczyście,natomiastzwyczajokreślawwąskimiszerokimznaczeniu.Wpierwszym
znichzwyczajtorodzajzachowaniasięjednosteklubgrupludzkich-najczęściejocharakterze
spontanicznym-podejmowanegowmałychspołecznościachwsposóbcelowywokreślonychsy-
tuacjachspołecznych,nagruncieuznanychwdanejspołecznościnormiwzorów,nastrażyktórych
stojągłówniesankcjeobyczajowe.Wszerokimznaczeniuzwyczajetoregularnościpostępowania
społecznego,powstałetylkonaskuteknawyku,czylijakospołeczneprawidłowościzachowań”
,
za:Z.Staszczak,Obrzędaobyczaj,Warszawa-Poznań1985,s.7;wedługA.J.Plucińskiej,zwyczaj
touzachowaniepowszechnieprzyjęteprzezjakąśspołeczność,powtarzanewokreślonychsytu-
acjach,społecznieaprobowane,utrwaloneprzeztradycję”
,obyczajtouzachowanieszczególne,
charakterystycznedlaokreślonejgrupyludzi,jakiegośterenulubtypowewjakimśczasie;wpisane
wobowiązującenormy;nieprzestrzeganietegozachowaniatonaruszenienormyspołecznej”;ob-
15
