Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zpunktuwidzeniahistorykawychowania,istotnychjesttakżekilkainnych
kwestii.Pierwszadotyczyfunkcjizabawki.Zabawkipełniąichkilka:ludyczną
(zabawową)-uPierwszym,koniecznymwarunkiemkażdejzabawkijestto,abyona
dziecięrzeczywiściebawiła”
16
,rozwojową/edukacyjną,naktórązwróconouwagę
wpiśmiennictwiepolskimwXVIIIwieku
17
,atakżewychowawczą(socjalizacyjną/
przygotowawczą),októrejZofiaSeidlerowapisała:uOsoby,którebliżejżyjąze
światemdziecięcym,powinnyzabawkiwybieraćzpunktuwidzeniapedagogiki,
anawetisztuki,albowiemzabawka,zwłaszczawpierwszychlatachrozwojudzie-
cka,jestnajważniejszymzpomocniczychśrodkówwychowania”18.Napodstawie
analizymateriałówźródłowychmożnadostrzecwybijającąsięnaplanpierwszy
funkcjęprzygotowawczą/wychowawczązabawki,któraprzygotowujedziecko
doodpowiedniegofunkcjonowaniawspołeczeństwie,pełnieniaoczekiwanych
społecznieról.Ponadto,wróżnychtekstach,aszczególniewtychintencjonal-
niekierowanychdodziecka,możnadostrzeczarównoemocje,jakiewzbudzały
wdzieciachzabawki,jakteżodnaleźćopisysamychzabawzichwykorzystaniem.
Tychostatnichpróżnoszukaćwinnychźródłach.
CzasświątBożegoNarodzeniajestczęstymtematempodejmowanym
przezbadaczy.Opracowaniadotyczącetegookresumożnapodzielićnadwie
grupy.Pierwszaobejmujesyntezyzwyczajówitradycjinaziemiachpolskich.
WtejgrupienauwagęzasługujązarównoopracowaniazXIX,jakiXXwieku,
awśródtwórcównależywymienićmiędzyinnymiJędrzejaKitowicza
19
,Łukasza
Gołębiowskiego
20
,ZygmuntaGlogera
21
,OskaraKolberga
22
,jakiwspółczesnych
etnologów,etnografów,antropologów,historyków:AndrzejaChwalbę
23
,Janusza
KamockiegoiJackaKubiena
24
,HannęSzymanderską
25
,BarbaręOgrodowską
26
,
16E.J.,Zabawkidziecinne,uKłosy”1885,nr1068,nr395.
17Oświeceniowypisarzidziałaczspołeczny,MichałDymitrKrajewski,pisał:uToszczególnie
zacelwziąłemsobie,abymbawiącpożyteczniewiekmłody,odpierwszychlatsposobiłgodonauk,
isłodzącmujeróżnymirozrywkami,wkorzeniałwnichgustimiłośćtego,comabyćwdalszym
czasienajwiększymjegouszczęśliwieniem”
,[w:]M.D.Krajewski,Grynaukdladziecisłużącedo
ułatwieniaichedukacji,przezktórełatwonauczyćsięmogąpoznawanialiter,sylabizowania,czytania
wpolskimifrancuskimjęzyku,formowaniacharakterupisania,językówzezwyczaju,historii,geografii
ipoczątkówarytmetyki,Kraków1777,s.1.
18Z.Seidlerowa,Ozabawkach,uBluszcz”1904,nr50,s.590.
19J.Kitowicz,OpisobyczajówzapanowaniaAugustaIII,Wrocław2003.
20Ł.Gołębiowski,Gryizabawyróżnychstanów,Warszawa1831,tenże,Ludpolski,jegozwy-
czajeizabobony,Warszawa1830.
21Z.Gloger,Rokpolskiwżyciu,tradycjiipieśni,Warszawa1900,(reprint2012).
22O.Kolberg,W.Ks.Poznańskie,cz.1,Warszawa1963.
23ObyczajewPolsce,red.A.Chwalba,Warszawa2006.
24J.Kamocki,J.Kubiena,Polskirokobrzędowy,Kraków2008.
25H.Szymanderska,Polskietradycjeświąteczne,Warszawa2003.
26
B.Ogrodowska,Polskieobrzędyizwyczajedoroczne,Warszawa2004,taż,Zwyczaje,obrzędy
itradycjewPolsce.Małysłownik,Warszawa2001;por.książkapoświęconawcałościbożonarodze-
niowymtradycjomizwyczajom:tejżeBożeNarodzeniewtradycjipolskiej,Warszawa2000.
14
